تپه باستانی هگمتانه همدان یکی از پهناورترین تپه های باستانی ایران است که در استان همدان قرار دارد. بر طبق نظر کارشناسان باستانی آ نرا بازمانده سازه های کاسی، هخامنشی، مادی و پس از آن می دانند. مساحت تپه هگمتانه، با در نظر گرفتن بخش های جزو محدوده، نزدیک به سی هکتار می باشد اما امروزه با ساخته شدن مناطق مسکونی بر روی آن، به بیش از چهل هکتار نیز می رسد.
واژه هگمتانه در زبان یونانی به شکل اکباتانا در آمده و در کتیبه های عیلامی به صورت آی ماتونو تغییر کرده است. بر اعتقاد و باور عده ای، آمادای که در کتیبه پلیسر پادشاه آشور آمده، اطلاق به این مکان شده است.
واژه هگمتانه در زبان ارمنی، اهمتان، در زبان پهلوی اهمدان و در گویش عرب همدان و در زبان تورات احتمانا گفته شده است.
اقوام آریایی ماد، شهر هگمتانه را بنا نهادند و آنرا به عنوان نخستین پایتخت شاهنشاهی ایرانی قرار دادند. هرودوت، بنای آنرا به نخستین شاه ماد بنام دیاکو نسبت داده و معتقد بوده که این بنا هفت دیوار داشته که هر کدام به رنگ یکی از سیاره ها بوده است. اما تعدادی از دانشمندان، بنای آنرا به سومین شاه ماد بنام فرورتیش منسوب کرده اند.
هم چنین بر طبق روایات مورخین یونانی، شهر هگمتانه در عصر مادها، تا مدتی مرکز امپراتوری محسوب می شده و پس از انقراض آنها تا چندی به عنوان پایتخت تابستانی و محل خزانه آن ها به شمار می رفته است.
در آخرین قلعه درونی، قصر شاهی برپا شده بود که شامل صدها اتاق بوده است. مردم نیز خانه های خویش را در خارج و کنار قلعه ها می ساختند.
معماری و طرح و نقشه منظم شهر هگمتانه همدان از جمله ویژگی های این شهر باستانی است که در میان آثار باستانی به دست آمده کم سابقه است. بر طبق آثار کشف شده، شهر حکومتی مادها و پارت ها از وجود یک شبکه منظم و پیشرفته آب رسانی برخوردار بوده است.
به طور کلی تپه باستانی هگمتانه در همدان، در طی یکصد سال اخیر بارها توسط باستان شناسان داخلی و خارجی مورد کاوش و حفاری قرار گرفته است.
نظرات و دلنوشته های ثبت شده ...