آرامگاه شیخ طبرسی

شیخ طبرسى از علماى بزرگ شیعه و مفسر قرآن در سده هاى پنجم و ششم قمرى است. شیخ طبرسى صاحب چند تفسیر بر قرآن کریم است که از آن میان تفسیر مجمع البیان وى شهرت بیشترى دارد. مزار وی در فلکه شمالی در محوطه باغ رضوان واقع شده و خیابان مجاور آرامگاه وی از قدیم بنام خیابان طبرسی نامیده شده است. آرامگاه شیخ طبرسی مانند دیگر جاذبه های داخلی حرم مطهر رضوی از جاذبه های تاریخی محسوب می شود، جاذبه های تاریخی – فرهنگی داخلی حرم امام رضا از جمله مدرسه پریزاد، موزه آستان قدس رضوی و آرامگاه شیخ بهایی می باشد.

در کتاب تاریخ بیهق، بیهقی امین الاسلام طبرسی را همان تفرشی از نواحی قم می شناسد، که در حقیقت بر این باورند که طبرسی معادل عربی واژه ی تفرشی است. گروه دیگری از تاریخ نویسان زادگاه طبرسی را مازندران می دانند، زیرا معتقدند که طبرسی متولد شده در طبرستان یا همان مازندران امروز است.

آرامگاه شیخ طبرسی به صورت پلکانی در سه طبقه ساخته شده است. شیخ طبرسی متولد سال 548 هجری قمری صاحب تفسیر مجمع البیان است. شیخ طبرسی در سال 523 هجری قمرى از مشهد به سبزوار رفت و در سال 548 درگذشت که معادل فتنه قوم ترکمان غز در خراسان بوده، در حقیقت به دست آن قوم مهاجم کشته شده است، به همین دلیل در بعضى منابع از شیخ طبرسی با عنوان شهید هم یاد شده است.

شیخ طبرسی که به امین الاسلام معروف بود در زمینه دروس و علوم سیره، فقه، کلام، تفسیر و تاریخ ائمه نیز شهرت فراوانی داشت. 

با توجه به وجود مدفن شیخ در قبرستان قتلگاه، پس از احداث خیابان شمالى حرم خیابان مزبور به نام “طبرسى” نامگذارى شد که یکى از خیابان هاى مهم و مرکز شهر مشهد است. باغ رضوان ضمن توسعه حریم حرم در سال 1370 تخریب شد امّا قبر شیخ طبرسی با تزریق بتن بر اطراف آن جا به جا و بناى جدیدى براى آن ساخته شده است. اینک مقبره شیخ طبرسى در فضاى شمالى حرم واقع در ابتداى خیابان طبرسى بر جا و محترم است. چهار آرامگاه که نزدیک حرم امام رضا هستند یعنی در همان صحن حرم و در ضلع های شمالی و شرق و… قرار دارند عبارتند از : آرامگاه حر عاملی (شمال شرقی صحن انقلاب )، پیر پالان دوز (ضلع شمالی حرم)، آرامگاه شیخ بهایی (بین صحن امام و آزادی)، آرامگاه شیخ طبرسی (باغ رضوان).

شیخ طبرسی در آغاز جوانی در مشهد سرگرم تحصیلات بوده و سال های متمادی در رشته های مختلف علمی و فنون تفسیری مانند فقه، حدیث و رجال، ادبیات و لغت از محضر اساتید بزرگی مانند ابو على طوسى، فرزند شیخ الطائفه، شیخ طوسى‏ – حسن بن حسین، جد شیخ منتجب الدین صاحب کتاب فهرست‏ – موفق الدین بکرآبادى‏ – ابوالحسن، عبیدالله بیهقى‏ و شیخ جعفر دوریستى که از شاگردان شیخ مفید است، علومی آموخته است.

کتب شیخ طبرسی به شرح زیر می باشد :

• تفسیر مجمع البیان – تحریری نو از تفسیر تبیان شیخ طوسی.
• تفسیر جوامع البیان
• تفسیر جوامع الجامع
• الکافی الشافی – برگرفته از کتاب کشاف علامه زمخشری.

مراتب علمیش بیشتر از مکتب ابوعلی طوسی (مفید ثانی) شیخ منتخب الدین رازی جدّ صاحب فهرست و ابوالوفای رازی می‌باشد. علامه امینی در شهداء الفضیله راجع به مقام علمیش می‌نویسد: امین الاسلام معروف به شیخ طبرسی پرچمدار علم و آیت هدایت بود. وی از برجسته ترین زعمای دین و پیشوایان مذهب شیعه به شمار می‌ آید. تفسیر وی مجمع البیان به تنهائی کافیست که دریای فضل و تبحر علمی او را بنمایان گذارد. تفسیری که نور حقیقت و پرتوی دانش و بینش وحی الهی است.

عکس آرامگاه شیخ طبرسی