- مرکز: زنجان
- تعداد شهرستان : 7 شهرستان
استان زنجان یکی از استان های با اهمیت ایران است که از نظر ارتباطی نقش ویژه ای دارد . و به دلیل استقرار بر محور ترانزیتی تهران – اروپا نقطه ارتباطی مرکز با باختر و شمال باختری ایران به شمار می آید .
تنوع آب و هوایی استان زنجان سبب شده که این منطقه چهارفصل بوده و ظرفیت بالایی در زمینه گردشگری طبیعی داشته است .
استان زنجان به سبب داشتن تنوع نقاط ارتفاعی از یک سو و از سوی دیگر تاثیر پذیری از چند توده هوایی خزری ، مدیترانه ای و صحرای مرکزی ، صاحب اقلیم ها و اکو سیستم های متنوعی شده است .
غذاهای محلی استان زنجان را انواع آش چون : آش بلغور ، آش رشته ، آش انار ، یوتی آش ، آبگوشت های محلی و انواع غذاهای دیگر چون : کاله جوش ،کوفته ترکی ، انواع دلمه ها ، کباب ترکی ، خوشت مسما با مرغ ، خورشت گوجه فرنگی ، خوراک هویج ، قیمه پلو ، حلوای گردو و انواع دسر ها ، ترشی ها ، مرباها ، نان ها ، سالاد ها و … تشکیل می دهد .
انواع صنایع دستی از قبیل چاقوسازی ، گلیم بافی ، جاجیم بافی ، چارق دوزی ،سفال گری ، ملیله کاری ، فرش بافی ، فلز کاری ، مسگری و نقره سازی در شهرستان های این استان متداول است . بافت انواع قالی و قالیچه در مناطق مختلف استان رواج دارد ولی بیشترین میزان تولید در منطقه زنجان ، ابهر و قیدار دیده می شود . چاقو مهم ترین و معروف ترین صنایع دستی استان زنجان است . چاقوسازان در ساخت چاقوباقالب هایی که در اختیار دارند ، شیارهایی روی تیغه چاقو ایجاد می کنند که هر قدر تعداد این شیارها بیشتر باشد ، ارزش چاقو زیاد تر است . سخت کردن تیغه در اصطلاح چاقوسازان لا آب دادن انجام می شود که روشی کاملا تجربی است و از قاعده خاصی پیروی نمی کند . بسیاری از استادکاران ، این مرحله را کاملا از دیگران مخفی نگاه می دارند . معمولا نام یا امضای سازنده بر روی انتهای تیغه چاقوهای مرغوب حک می شود .
موسیقی منطقه ی زنجان همان موسیقی آذری است . موسیقی بومی آذری ها در وجود « عاشیق ها » خلاصه می شود . موسیقی سنتی آذری ، بازتاب مهم ترین وجوه و جوانب زندگی مردم است .
پوشش محلی و سنتی زنان و مردان استان زنجان بسیار جالب و قابل توجه است . پوشش مردان را کت و شلوار معمولی با کلاه نمدی با نام محلی کچه بورک یا چارق تشکیل می دهد و پوشش محلی زنان نیز از چندین تکه لباس و تزئینات متفاوت چون انگشتر ، النگو و … تشکیل شده که بسته به قدرت اقتصادی افراد ، زینت های مختلفی نیز با این لباس ها استفاده می شوند .
روستاهای نمونه گردشگری این استان عبارتند از: خوین – درسه جین – ده بوسار – سهرین – سهرورد – قروه – گلابر – ویر
شهرهای استان زنجان :
- زنجان
- ابهر
- خرمدره
- قیدار
- هیدج
- صائینقلعه
- سلطانیه
- آب بر
- سجاس
- سهرورد
- زرین رود
- ماهنشان
- کرسف
- گرماب
- دندی
- نوربهار
- زرینآباد
- ارمغان خانه
- چورزق
- حلب
- نیک پی
فهرست جاذبههای طبیعی استان زنجان:
- دریاچه پری ماهنشان
- دریاچه شورگل خندقلو
- دریاچه آب بندان همایون
- دریاچه آب بندان سارمساقلو
- دریاچه آب بندان قره چریان
- تالاب قمشلو
- آبشار شار شار
- آبشار هشترخان(به فارسی: بوقلمون)
- چشمه آب گرم آرکوین در حومه روستای آرکوین در بخش ایجرود جاده بیجار
- چشمه آب گرم ابدال در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی زنجان در نزدیکی روستای ابدال
- چشمه آب گرم روستای سرگاب درجنوب شرقی قیدار
- چشمه آب گرم روستای میانج و حلب در انگوران
- چشمه آب گرم روستای الله بلاغی در نزدیکی روستای ماهان بخش طارم
- چشمه آب گرم روستای ینگجه در بخش ماهنشان
- چشمه آب گرم گرماب در ۶۰ کیلومتری خدابنده در حومه روستای گرماب
- چشمه آب گرم قنیرجه در ۱۰ کیلومتری روستای علم کندی شهرستان ماه نشان
- چشمههای آب سرد الله بلاغی واقع در ۵۰ کیلومتری شمال زنجان و حومه روستای ماهان در شهرستان طارم
- چشمه آب معدنی عمقین در ۱۵ کیلومتری لوشان در جاده سیروان شهرستان طارم
- چشمه آب گرم وننق
- آبشار شارشار
- تپه ماهورهای پاپایی
- صخره قیرخ ایاق (به فارسی: هزار پا)
- غار کتله خور
- غار زرین (دودزا)
- غار حاج کندی
- غار خرمنه سر
- غار شاکین
- غار گلجیک
فهرست جاذبههای تاریخی استان زنجان:
- گنبد سلطانیه
- بازار زنجان
- دژمنده (ایجرود)
- معبد داش کسن
- کارخانه کبریت سازی سه ستاره زنجان (کارخانه کبریت سازی)
- عمارت دارائی
- عمارت ذوالفقاری
- گنبد خوئین (به ترکی آذربایجانی: کمبز)
- بنای تاریخی چلبی اوغلی
تنها منبع مورد استفاده: ویکی پدیا