قلعه سام ایلام

در روستای چم بور از توابع بخش مرکزی شهرستان سیروال و چرداول قلعه ای به نام قلعه سام واقع شده است. شهرستان چرداول در شمال سرقی شهر ایلام قرار گرفته است. می توان گفت این منطقه از مناطق مهم تاریخی استان ایلام با آب و هوای معتدل کوهستانی می باشد.

قلعه سام ایلام در اصل یک محوطه باستانی می باشد که در نزدیکی روستای چم بور قرار دارد و در جوار آن یک درخت چنار با 500 سال قدمت قد برافراشته است که دیدن آن می تواند بهترین تجربه گردشگران باشد. قلعه سام قدمتی برابر با دوره ساسانیان دارد که بر بلندای کوه های پیرامون روستای چم بور ساخته شده که نام کوه را هم به نام سام تغییر داده است.

این مجموعه باستانی که از سه قسمت اصلی مرتبط به هم ولی در عین حال فاصله دار تشکیل شده و براساس نظر کارشناسان احتمالاً در اواخر دوره پارت ها و اوایل دوره ساسانی دستور ساخت آن را داده اند. در واقع این قلعه کاربرد نظامی و دفاعی داشته است.

از آنجایی که قلعه سام در ایلام در صعب العبورترین نقطه کوه سام بنا گشته و علاوه بر آن احتمالا می رود طرح و نقشه ای برای آن وجود نداشته، معمار آن برج ها، اتاق ها و ورودی ها را نسبت به موقعیت طبیعی صخره ها ساخته است.

در واقع معماری قلعه سام استان ایلام کاملا منطبق با معماری ساسانیان می باشد. مصالح ساختمانی مورد استفاده در ساخت قلعه عبارتند از: سنگ، گچ، ساروج، ملات، گل که در برخی نقاط آن به کار گرفته شده است. دو برج در شمال و شمال غربی قلعه دیده می شود که ارتفاع هرکدام از آن ها برابر با 12 متر است. اتاق هایی که در دل صخره ها تعبیه شده برای نگهبانی از تاسیسات داخلی و محافظت از حکمرانان بوده است.

اما در قسمت جنوب غربی قلعه سام در استان ایلام بنایی وجود دارد که مانند چهارطاقی یا آتشکده می باشد، گویا در دوره تسلط عرب ها بر ایران به شکل مسجد در آمده است. همانطور که گفته شد علاوه بر درخت کهنسال در کنار قلعه، چشمه های زلال آب و ریشه درختی به نام عود یا هئومه وجود دارد که از آن در جشن ها یا مناسبت ها استفاده می کرده اند.

آتشکده قلعه سام ایلام به عنوان یکی از آثار باستانی و جاذبه های تاریخی استان ایلام با شماره ۷۹۹۸در مورخه اسفندماه ۱۳۸۱ در میان آثار ملی ایران به ثبت رسید.