خانه مرتاض یزد

در شهر یزد، خیابان ایرانشهر، محله گلچینان، کوچه مرتاضیون خانه ای به نام خانه مرتاض واقع شده است. خانه مرتاض یزد که زمان ساخت آن به دوره قاجاریه بر می گردد، عناصر معماری را در نهایت زیبایی خود به رخ جهانیان کشیده است. خانه مرتاض در یزد به دو بخش اندرونی و بیرونی تقسیم شده و مسیر ارتباطی آن پر پیچ و خم است و تا گوشه حیاط اصلی ادامه دارد.

عکس خانه مرتاض یزد

به محض ورود به خانه مرتاض در یزد، گردشگران با گذشتن از سردر، هشتی و راهرو ورودی می توانند وارد حیاط اصلی شوند. در گوشه شرقی حیاط اصلی نیز راهرویی کوچک وجود دارد که آن را به ایوانچه ای در حیاط اندرونی وصل می کند. در پلان خانه مرتاض یزد مشخص مشاهده می شود، حیاط بخش بیرونی که مفصل تر و پر تزئینات تر می باشد با عنصر اصلی آن یعنی ایوان، از عناصر دیگر جلوه ی بیشتری دارد. ایوان حیاط اصلی، مرتفع ساخته شده است تا چشم هر بیننده ای را به خود خیره کند. حیاط اندرونی تقریبا سه برابر حیاط بیرونی می باشد و  تالار آن از بناهای پیرامون بلندتر است.

با کمی نگاه ظریفانه تر به پلان خانه مرتاض، متوجه می شوید فضاهای اصلی در مرکز و امتداد تقارن خانه جای گرفته و فضاهای کم اهمیت تر در گوشه و کنار حیاط قرار دارند. این الگو در خانه های قدیمی یزد رواج داشته است. فضاهای اصلی خانه عبارتند از: پنجره ها با تزئینات زیبا، ارسی های چوبی و آب نما در مرکز حیاط.

یکی از فضاهای اصلی در حیاط خانه، ورودی آن است. شما توسط راه پله ای به طبقه فوقانی هدایت می شوید و می توانید از درون ارسی های بسیار زیبا داخل حیاط را تماشا کنید. در این خانه برخلاف دیگر خانه های قدیمی در یزد ارسی ها در خارج از محورهای اصلی، بالای فضاهای ارتباطی واقع شده اند. همانطور که گفته شد پلان خانه مرتاض در یزد، با معماری اصیل ایرانی همگام شده و می توان ارسی های پرکار در گوشه حیاط را که جزئی از تاریخچه خانه مرتاض یزد می باشد را مشاهده کرد. البته آنها کمی از نمای دوطرف خود را تحت تاثیر قرار داده و باعث شده اند نمای جبهه اصلی حیاط در گوشه ها به هم گره بخورد.

به دلیل مرمت و تعمیراتی که اخیراً در خانه ی مرتاض یزد صورت پذیرفته است ارسی ها حذف شده اند و نمای خانه را ساده تر کرده اند. یکی از کاربرد های ارسی در گذشته فراری دادن حشرات مزاحم بوده که توسط شیشه های رنگی به کار گرفته شده در آن ها انجام می شده است، ضمن اینکه تامین بخشی از زیبایی خانه را نیز بر عهده داشته است. کاری که امروزه توسط مردم در خانه های آپارتمانی توسط سم انجام می دهند. خانه ی مرتاض در سال 1377 با شماره 2085 به عنوان یکی از آثار ملی ایران توسط سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسید. با توجه به معماری اصیل و استادانه ای که در خانه مرتاض به کار رفته آن را به یکی از جاذبه های گردشگری یزد تبدیل کرده است.

خانه ی مرتاض یزد یکی از جاذبه های تاریخی و گردشگری یزد می باشد که در تاریخ 11 مرداد 1377 و با شماره ثبت 2085 به فهرست آثار ملی کشور اضافه شد.