قدیمی ترین قنات در جهان، قنات باغ زارچ می باشد که در استان یزد قرار گرفته است. قنات زارچ یزد به عنوان بیست و سومین قنات ایران مطرح و در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
قنات زارچ کجاست؟
قنات زارچ یزد طولانی ترین قنات دنیا محسوب می شود. قنات زارچ یزد دارای طولی در حدود 120 کیلومتر است و تعداد حلقه چاه های آن برابر با 2115 است.
قنات باغ زارچ یزد شامل سه سرشاخه بوده که نام های سرشاخه هایش شور، شیرین و ابراهیم خویدکی است. در حال حاضر شاخه شور قنات زارچ فعال است و به خاطر افت سطح آب های زیرزمینی دو شاخه دیگر کم آب و در نهایت خشک شدند.
قدمت قنات زارچ یزد نزدیک به سه هزار سال می باشد. این قنات در قبل از اسلام و در زمان زرتشتیان حفر گشته به همین خاطر به رسم آن دوران برخی از میله های چاه به شکل مربع حفر شده و بین قنات ها منحصر بفرد می باشد.
از لحاظ نوع مسیر و طولانی بودن قنات زارچ، آن را می بایست شاهکاری تاریخی دانست چرا که طول مسیر قنات زارچ به همراه شاخه های آن در حدود 80 کیلومتر می باشد.
مبدا قنات زارچ یزد در نزدیکی روستای فهرج قرار گرفته است که پس از گذر از روستاهای خویدک، اکرمیه و دهنو وارد شهر یزد شده و از نقاط مختلف شهر از جمله میدان امیر چخماق، مسجد جامع یزد گذشته و از شهر یزد خارج شده و به سمت باغ زارچ حرکت می نماید. قنات تاریخی و قدیمی سال ها در پی دست و پنجه نرم کردن با فاضلاب و خشکسالی است.
عمق مادر چاه قنات زارچ 85 متر، تعداد مالکان قنات 10 نفر و زمین های تحت کشت این قنات 40 هکتار می باشد.
شورای قنات زارچ یزد مسئول مدیریت، حفظ و نگهداری، تقسیم و توزیع آب می باشد که تعداد اعضای آن 5 نفر بوده و گزینش آن ها از سوی مالکین و شاربین قنات صورت می پذیرد. تا 500 سال قبل هم آبدهی قنات زارچ یزد بیش از ۱۵۰ لیتر در ثانیه بود، اما به علت حفر بی رویه چاه های عمیق و نیمه عمیق در حریم آبی قنات، آبدهی آن به خیلی كمتر شده است.
قنات زارچ در یزد یکی از جاذبه های تاریخی استان یزد می باشد که در ۱۶ تیر سال ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۴۸۳۰ به فهرست آثار ملی کشور اضافه شد.
آدرس قنات زارچ یزد : یزد، شهر یزد، به سمت بزرگراه یزد - میبد
عکس قنات زارچ یزد