برج قربان یکی از آثار تاریخی قرون هفتم یا هشتم هجری قمری است که مدفن شيخ الاسلام حسن بن عطار حافظ ابو العلاء همداني و جمعي از امراي سلجوقي است كه به طرزي ساده و بي پيرايه ساخته شده است.
درباره علت نامگذاری این بنا که به برج قربان معروف است این را باید گفت که در جریان شورش افغان ها در اواخر دوره صفویه، فردی به نام قربان این محل را سنگرگاه خود قرار داده و ضمن دفع شورشگران از اهالی محل دفاع کرده و از این رو مسجد و بقعه به نام او شهرت یافته است.
اين بنا از يك برج 12 ضلعي آجري با گنبد هرمي شكل 12 ترك آجري تشكيل شده است. طول اضلاع 12گانه برج از بيرون بيش از 2 متر و از درون كمي بيش از يك متر است.
جبهه خارجي بنا را طاق نماهايي با عمق 15 سانتي متر و پهناي 123 سانتي متر در هر ضلع تشكيل مي دهد كه هر يك به وسيله يك گوشواره از سطح خارجي جرزهاي 12گوشه به عقب نشسته و در جبهه داخلي برج نيز طاق نماهايي به عمق 20 و عرض 90 سانتي متر قرار گرفته است. اين بنا فاقد هرگونه كتيبه و گچبري و تزئينات است.
از سال 1330 بخش فوقاني برج قربان تخريب شده و فرو ريخته بود كه مرحوم محمد تقي مستوفي، رئيس سازمان باستان شناسي آن زمان براي هزاره بوعلي سينا آن را تعمير كرد. به طور كلي برج قربان در 30 سال اخير اندكي تعمير شد و نمايي پيدا كرد.
در وسط برج قربان روي طاق سردابه سنگ قبري ساده و معمولي قرار دارد كه اين متن به صورت برجسته و در 6 سطر روي آن حجاري شده است: «يا غفارالذنوب هذا قبرالمرحوم المغفور الوصل رحمه الله تعال محمد، في شهر ذيحجه الحرام سنه 1090» اين سنگ در دوره صفويه ساخته شده است.
جد اعلاي ابوالعلاء همداني، عرب تبار بوده ولي او و پدرانش همداني بوده اند. تاريخ وفات او را 488 ذيحجه نوشته اند.
اين برج در تاريخ 28 / 4 / 1354 در فهرست آثار تاريخي و ملي ايران به ثبت رسيده است.
