شهر زیرزمینی کاریز کیش، با قدمتی بیش از 2500 سال، شاهکاری از مهندسی ایرانیان باستان است که برای بهرهبرداری از آبهای زیرزمینی در دل جزیرهای مرجانی طراحی شده است. سقف آن، پوشیده از صدفها و فسیلهای چند میلیون ساله، تلفیقی از تاریخ زمینشناسی و تمدن بشری را به نمایش میگذارد. این سازه بینظیر، نمادی از تعامل هوشمندانه انسان با طبیعت و نوآوری در تأمین منابع حیاتی بوده و امروز بهعنوان گنجینهای تاریخی و طبیعی، گردشگران بسیاری را جذب میکند.
جزیره کیش، یکی از زیباترین و پرجاذبه ترین جزایر ایران، مقصدی بی نظیر برای گردشگران ایرانی و خارجی است. بازدید از تمام زیبایی های این جزیره ممکن است نیازمند چندین سفر باشد. در میان این جاذبه های شگفت انگیز، شهر زیرزمینی کاریز کیش به عنوان یکی از مکان های تاریخی و جذاب، خودنمایی می کند. بدون شک نام این شهر کوچک و مشهور را شنیده اید؛ مکانی که هر ساله میزبان گردشگران بسیاری از سراسر جهان است.
شهر زیر زمینی کاریز کجاست؟
شهر زیرزمینی کاریز کیش با عمقی بیش از 16 متر از سطح زمین و قدمتی که به حدود 2500 سال پیش بازمی گردد، یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی و دیدنی های کیش محسوب می شود. این شهر به دلیل ساختار زیرزمینی منحصربه فرد و اهمیت تاریخی اش، به یکی از محبوب ترین مقاصد گردشگری در جزیره تبدیل شده است. تجربه بازدید از این شهر باستانی، سفری به دل تاریخ و کشف رازهای تمدن گذشته است که هیچ گردشگری نباید آن را از دست بدهد.
سقف مرجانی شهر زیرزمینی کاریز کیش یکی از ویژگی هایی است که آن را از دیگر شهرهای زیرزمینی متمایز می کند. این سقف که در گذشته بستری برای آب های دریا بوده، قطری حدود 7 متر دارد و با فسیل های صدف ها و آبزیان دریایی پوشیده شده است.
بازدیدکنندگان می توانند این فسیل های شگفت انگیز را به وضوح مشاهده کنند. بر اساس تحقیقات انجام شده در دانشگاه مونیخ آلمان، قدمت این سقف مرجانی بین 53 تا 570 میلیون سال تخمین زده شده است که بر ارزش تاریخی و علمی این اثر افزوده است.
علاوه بر جذابیت های تاریخی، سقف مرجانی شهر کاریز کیش از لحاظ علمی نیز مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. وجود فسیل های متنوع و باقی مانده آبزیان در این سقف، اطلاعات ارزشمندی درباره زیست بوم های گذشته و تغییرات زمین شناسی این منطقه ارائه می دهد.
این ویژگی منحصربه فرد، شهر کاریز کیش را به مکانی مناسب برای علاقه مندان به تاریخ طبیعی و زمین شناسی تبدیل کرده است و بازدید از آن فرصتی کم نظیر برای کشف رازهای میلیون ها سال گذشته زمین به شمار می آید.
معماری شهر زیرزمینی کاریز
شهر زیرزمینی کاریز کیش با استفاده از مصالح طبیعی و بومی منطقه بوجود آمده است که همگی با ویژگی های خاص محیطی جزیره سازگارند. مهم ترین مصالح به کاررفته در این شهر عبارتند از:
- سنگ های مرجانی: بخش اصلی دیواره ها و ساختارهای داخلی کاریز از سنگ های مرجانی است که از جنس بستر طبیعی منطقه استخراج شده اند. این سنگ ها به دلیل مقاومت بالا و ویژگی های خاص خود، برای ساخت و تثبیت این شهر زیرزمینی استفاده شده اند.
- خاک مرجانی: خاک موجود در این منطقه که حاصل فرسایش سنگ های مرجانی است، نقش مهمی در تثبیت سازه ها و تقویت بخش های داخلی داشته است.
- ملات سنتی: در بخش هایی از این شهر، از ملات هایی با ترکیب آهک، خاک و مواد طبیعی استفاده شده است که به استحکام سازه کمک می کنند.
- فسیل ها و مرجان های طبیعی: سقف و دیواره های کاریز، به طور طبیعی شامل فسیل صدف ها و آبزیان قدیمی در بستر دریا بوده است که هم زیبایی خاصی به محیط داده و هم به عنوان جزئی از مصالح طبیعی به حساب می آیند.
- کانال های آب رسانی: کانال های قدیمی که برای هدایت و ذخیره آب استفاده می شده اند، از ترکیب سنگ و خاک بومی ساخته شده اند و نقش مهمی در سیستم آبرسانی کاریز ایفا کرده اند.
این ترکیب از مصالح طبیعی، نه تنها نشان دهنده هوشمندی سازندگان در استفاده از منابع محیطی است، بلکه دوام و ماندگاری این شهر زیرزمینی را در طول قرن ها تضمین کرده است.
قنات های شهر کاریز کیش
شهر کاریز در جزیره کیش دو رشته دارد که از دو مسیر که در واقع دو سوی جزیره صفین و باغو هستند سرچشمه گرفته و پس از پیمودن مسیری به مجموعه فرهنگی سیاحتی کاریز می رسند و به 3 رشته تبدیل می شوند. در این بخش آب جریان پیدا کرده و به شهر حریره متصل می شود.
در طول این مسیر که آب می گذرد حدود 274 حلقه آب چاه وجود دارد که 74 حلقه از این چاه ها در شهر زیرزمینی کاریز قرار گرفته است. اگر در حین بازدید از این شهر کوچک به سقف آن نگاه کنید متوجه یک حلقه چاه خواهید شد که در لایه های مرجانی با زخامت 7 متر ایجاد شده است شکلی مخروطی دارد.
آبی که در این شهر کوچک وجود دارد در واقع حاصل باران های سالانه است که در این منطقه رخ می دهد. مرجان هایی که در این کاریز وجود دارند، دارای مزایای بسیاری برای آب هستند و یکی از مهم ترین مزایای آن تصفیه شدن آب است که در لایه گل مارن ذخیره می شود و سپس در قنات ها جریان پیدا می کند.
ساکنانی که در این منطقه بودند از آب این قنات ها استفاده می کردند و یا اینکه آن را با محصولات دیگر شهرها عوض می کردند.
زیرا در قرن 5 و 6 هجری کیش یکی از مهم ترین مراکز تجاری دریای عمان و خلیج فارس محسوب می شد و آب آشامیدنی اش در میان شهرها و کشورهای دیگر بسیار با ارزش بود. شهر کاریز در کیش همیشه و در هر فصلی آب و هوایی خنک دارد و هیچ موقع تغییر نمی کند به همین دلیل فرقی ندارد که در چه فصلی از سال به آن سفر کنید چراکه همیشه خنک است و دمایی مناسب دارد.
بازدید از شهر کاریز در کیش
برای بازدید از شهر زیرزمینی کاریز کیش، می توانید از روش ها و نکات زیر استفاده کنید تا تجربه ای راحت و به یادماندنی داشته باشید:
دسترسی به کاریز کیش : شهر زیرزمینی کاریز در نزدیکی منطقه سفین در جزیره کیش قرار دارد و به راحتی از طریق وسایل نقلیه شخصی، تاکسی یا سرویس های گردشگری جزیره قابل دسترسی است. موقعیت مکانی این مجموعه به گونه ای است که با استفاده از نقشه های آنلاین یا راهنمای محلی، به راحتی می توانید مسیر آن را پیدا کنید.
ساعات بازدید و بلیط ورودی :کاریز کیش همه روزه برای بازدید عموم باز است. ساعات بازدید معمولاً از صبح تا عصر متغیر است، بنابراین بهتر است پیش از برنامه ریزی، ساعت دقیق را از منابع محلی یا وب سایت های گردشگری کیش بررسی کنید. برای ورود به این مجموعه نیاز به تهیه بلیط دارید که می توانید آن را به صورت حضوری در ورودی یا از طریق وب سایت های فروش بلیط آنلاین خریداری کنید.
تورهای گردشگری : بسیاری از شرکت های گردشگری در کیش، تورهایی ویژه بازدید از شهر کاریز برگزار می کنند. این تورها معمولاً شامل خدماتی مانند راهنمای محلی، توضیحات تاریخی، فرهنگی درباره کاریز و گاهی دارای تخفیف برای بلیط ورودی هستند. شرکت در این تورها برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این مجموعه توصیه می شود.
امکانات موجود در کاریز : در شهر زیرزمینی کاریز، امکانات متعددی از جمله فروشگاه های صنایع دستی، کافه ها و غرفه های فرهنگی وجود دارد که می توانید از آن ها استفاده کنید. فضای آرام و خنک این شهر زیرزمینی، تجربه ای متفاوت از گردش در جزیره گرم کیش را ارائه می دهد.
نکات بازدید به شرح زیر است :
- زمان کافی اختصاص دهید: برای بازدید کامل از مجموعه، حدود 1 تا 2 ساعت زمان نیاز دارید.
- لباس راحت بپوشید: فضای کاریز به دلیل زیرزمینی بودن، نسبتاً خنک است اما بهتر است لباس های راحت و کفش مناسب برای پیاده روی بپوشید.
- عکاسی را فراموش نکنید: سقف مرجانی و فسیل های موجود در این شهر زیرزمینی، سوژه های عالی برای ثبت عکس های یادگاری هستند.
با برنامه ریزی مناسب و استفاده از امکانات موجود، می توانید سفری لذت بخش و آموزنده به دل تاریخ و طبیعت در شهر زیرزمینی کاریز کیش داشته باشید.
مرمت شهر زیر زمینی کاریز در کیش
متاسفانه شهر زیر زمینی کاریز در کیش در گذشته به حال خود رها شده بود و هیچ گردشگری هم به آن سر نمی زد اما با گذشت زمان رفته رفته مردم به دلیل آب شیرین و هوای خوبش و خصوصا بافت های فسیلی آن جذبش شدند و همین سبب شد تا توجه بسیاری از سرمایه گذاران هم به آن جلب شود و آنان را برای بازسازی این شهر تاریخی ترغیب کند. این شهر در سال 1378 دوباره مورد توجه مردم و عده ای از سرمایه گذاران قرار گرفت و به عنوان یکی از مجموعه های مهم تاریخی کیش احیا شد.
شهر زیرزمینی کاریز کیش، این میراث ارزشمند با قدمتی بیش از 2500 سال، در سال های گذشته به دلیل گذر زمان و بی توجهی های مکرر، نیازمند مرمت و احیا بود. این سازه شگفت انگیز که به عنوان یکی از قدیمی ترین سیستم های آب رسانی زیرزمینی شناخته می شود، با سقف مرجانی بی نظیر خود، مورد توجه کارشناسان میراث فرهنگی و متخصصان مرمت قرار گرفت. مرمت این شهر زیرزمینی به همت بخش های مختلف، شامل شهرداری کیش، میراث فرهنگی و تیم های تخصصی در حوزه معماری سنتی آغاز شد تا اصالت و ساختار تاریخی آن حفظ شود.
در فرآیند مرمت، تلاش شد تا با استفاده از مصالح بومی و سازگار با طبیعت منطقه، ضمن بازسازی بخش های فرسوده، هویت اصیل کاریز نیز دست نخورده باقی بماند. سیستم کانال های آب رسانی و سقف مرجانی با دقت و ظرافت خاصی بازسازی شدند، به طوری که گردشگران بتوانند تجربه ای اصیل از این شاهکار باستانی داشته باشند. این پروژه که با هدف حفظ این اثر تاریخی و تبدیل آن به یک جاذبه گردشگری مهم انجام شد، اکنون کاریز کیش را به مکانی دیدنی و محبوب برای دوستداران تاریخ و طبیعت تبدیل کرده است.
