قدمت کلیسای سورپ سرکیس کاملا مشخص نیست و آن را به قرن چهارم یا یازدهم نسبت می دهند.
وجود کلیساهای ارامنه در استان آذربایجان غربی، نشانگر نزدیکی قوم های ارمنی و ایرانی بوده است. از دوره اشکانیان به بعد که ارمنیان در حاشیه رود ارس و دریاچه ارومیه زندگی می کرده اند، بعد از گرایش به دین مسیحیت کلیساهای خود را کم کم بنا نمودند. کلیسای سوُرُپ سرکیس خوی نیز یکی از همان هاست که در شمال غربی شهرستان خوی در میدان قمسال (کشاورز) و محله قدیمی امامزاده واقع شده است.
شکل و شمایل کنونی کلیسای سورپ سرکیس مدیون بازسازی و مرمتی است که در دوره صفویه روی آن انجام گرفته، ضمن اینکه با مشاهده پلان این کلیسا متوجه خواهید شد، پلان آن متاثر از معابد ایرانی یوده که دارای دو ورودی از ضلع جنوب و غرب است.
در سال 1918 میلادی که در این منطقه جنگ صورت گرفت باعث شد برخودها و حوادثی برای ارامنه بوجود بیاید که منجر به خروج آنها گشت و کلیسا سورپ سرکیس را به مکانی متروک تبدیل کرد.
قدمت کلیسای سورپ سرکیس متاسفانه مشخص نیست، اما ارامنه بر این باورند که هفت یا هشت سال پس از فوت گریگور مبلغ دین مسیحیت در ایران در اواسط قرن سوم هجری ساخته شده، یعنی زمانی که دین مسیحیت در شمال غربی ایران رواج داشته است، البته شهرستان ماکو در آن روزگار مکان مقدس اسقف نشینان قوم ارامنه بوده است.
سنگ های بکا رفته در سردر کلیسای سورپ سرکیس در خوی کاملا گویای محبوبیت دین مسیحیت در آن زمان را نشان می دهد چرا که دارای ستگ های تراشدار و نقش و نگار های برجسته صلیبی شکل هستند.
به محض ورود به کلیسای سورپ سرکیس در آذربایجان غربی با شش ستون رنگی مواجه می شویم که با تزئینات آجری خودنمایی می کنند. با کمی قدم زدن در آن متوجه می شوید کف کلیسا حدود 80 سانتی متر از کف بیرونی آن گود تر و محراب آن که به وضوح در داخل کلیسا مشاهده می شود در ضلع شمال شرقی واقع شده است. با توجه به نوری که به درون کلیسا وارد می شود، برای تامین نور آن هشت روزنه کوچک درجهت جنوب و شمال، سه روزنه کوچک تر در شرق بنا و یک پنجره نیز در غرب تعبیه شده است.
دیوارهای کلیسای سرکیس دارای ضخامتی حدود 20 سانتی متر هستند که به صورت رگه چینی روی هم قرار گرفته و شکل و شمایلی مکعب مستطیل دارند و جنس آنها از آهک است. در مرکز بنا گنبد تقریبا کوتاه آن، نظر شما را جلب خواهد کرد که مرکزیتی برای تجمع مردم مسیحی بوده است. علی رغم قرار گرفتن این کلیسا در فهرست جاذبه های گردشگری استان اآذربایجان غربی به دلیل یکسری مشکلات درب کلیسا مسدود می باشد و شهروندان نمتوانند از آن دیدن کنند.
عکس هاب کلیسای سورپ سرکیس خوی
