تاریخچه ارگ باستانی نوشیجان ملایر به دوران مادها مربوط میشود.
ارگ باستانی نوشیجان کجاست؟
ارگ نوشیجان ملایر یکی از آثارهای مربوط به دوران مادها می باشد، که در جنوب شرقی همدان و 20 کیلومتری شمال غرب ملایر روبروی روستای شوشاب، بر روی تپه ایی به ارتفاع 37 متری واقع شده است.
اگر از همدان راهی این شهر شوید قبل از ورود به ملایر میتوانید آن را مشاهده کنید، این تپه باستانی 3 طبقه دارد: طبقه اول به مادها، طبقه دوم به هخامنشیان وطبقه سوم رابه ساسانیان نسبت داده اند. بطوری که زندگی در دوره ی مادها از بقیه دوران نمایان تربوده است.
عکس ارگ باستانی نوشیجان
ارگ نوشیجان همدان تشکیل شده، از بناهای قدیمی و معماری پیچیده ای که به زیبایی آن می افزاید. اجزای این بناها شامل: بنای قدیمی جبهه غربی اولین نیایشگاه یا آتشکده، تالارستون دار، آپادانا، معبد مرکزی دومین نیایشگاه، اتاق ها، انبارها، دژ و ... تالارستون دار، این بنا دارای محوطه ای می باشد با 12پایه ی سنگی و ستون هایی از جنس چوب ساخته که از بین رفته اند.
در اطراف ارگ نوشیجان ملایر، ساختمان های کوچکی قرار داشته که بعنوان سکونتگاه از آن استفاده میکردند. تالارهای ارگ نوشیجان از پنجره های ساخته شده است؛ که همانند: پنجره های بزرگ سنگی تخت می باشد.
ساختمان معبد مرکزی یا دومین آتشکده که درمرکز این مجموعه قرار گرفته 8 ضلعی طراحی شده است. اتاق کنار آتشکده دارای دربی می باشد، که به طبقه دوم راه میابد و از آتشدانی تشکیل شده که حدود 1 متر از کف معبد ارتفاع دارد.
این آتشدان دارای شیاریست، که مانع ریختن مواد باقی مانده، حاصل از سوختن چوب به داخل معبد میشود. ارگ باستانی نوشیجان از 4 اتاق تشکیل شده و سقف این اتاق ها تخم مرغی شکل اند، که برای نگه داری غذا و آذوقه ها از آن استفاده می کردند، اما متاسفانه سقف این اتاق ها خراب شده است. یکی دیگر از این آثارها آپادانا نام دارد؛ که در قسمت شرقی تالار با شیب 30 درجه و عمق 18 متر و 42 پله برای ساختمان های تونلی حفر شده شکل گرفته است، ولی هنوز عملکرد درستی آن قابل تشخیص نخواهد بود.
شکل اصلی معبد قلعه نوشیجان ملایر به صورت نیم چلیپا بوده و با همان عناصری که در معماری دژ به کار رفته ساخته شده است. اتاق ها و انبارهای این آثار باستانی از مهم ترین تپه های نوشیجان می باشد، که درشرقی ترین قسمت تپه قرار گرفته و دارای؛ حصارها، اتاق های مسکونی و انبار می باشد. در این آثار باستانی پول هایی یافت کرده اند، نمونه ای از این پول ها، پول سیگلو بوده که جنس آن ها از نقره و قدمت آن به دوره مادها برمیگردد. شکل این پول ها حلقه های توخالی یا مارپیچ بوده است. نام مادی این پول بعدها در زبان های دیگر تغییرکرده اند، به عنوان مثال: در ایران هخامنش به آن شیکل می گفتند.
در زمان های قدیم برای حفظ معبد از حصاری مرتفع و خشتی با ارتفاع هشت متر وچینه های پهن و سوراخ هایی تیرکش برای سرکوبی دشمن استفاده می کردند. که خارج از قلعه دورتا دور آن ادامه داشتند. در شهر ملایر نمونه کوچکی از نماد هر کشور را ساخته اند، تا به این روش ها بر جاذبه های گردشگری این شهر بی افزایند. عملیات اجرایی این طرع از سال 1387 آغاز شده و زیرساخت آن 100 درصد آماده شده است. این زیبایی ها باعث شده است، که این شهر گردشگران زیادی را در فصل های مختلف سال به خود جلب کند، توصیه می شود که ازجاذبه های زیبای گردشگری و آثارهای باستانی این شهردیدن کنید.
ارگ نوشيجان یکی از جاذبه های تاریخی همدان است که در تاریخ 3 بهمن 1346 با شماره ثبت 763 به فهرست آثار ملی کشور اضافه شده است و از قدیمی ترین نیایشگاه های آریایی محسوب میشود، که در میان مرز کشورما و ملایر می باشد.
آدرس ارگ نوشيجان: همدان، 20 کیلومتری جاده ملایر به همدان، فرعی سمت چپ.