امروزه تکنولوژی های نوین به ویژه فناوری های کامپیوتری، به بخش جدا نشدنی زندگی ما تبدیل شده اند. از این رو ممکن است بارها با اصطلاح سیستم های عامل مواجه شده باشید. با این حال اغلب مردم ممکن است به درستی نسبت به چیستی و کاربرد آن آشنا نباشند.
این در حالی است که بدون آگاهی نسبت به عملکرد این فناوری، نمی توان به خوبی از ابزارهای مدرن رایج مانند لپ تاب، کامپیوتر و گوشی های موبایل استفاده کرد. از این رو اگر به دنبال آشنایی جامع با این مقوله هستید و می خواهید به صورت خلاصه و مفید نسبت به کاربرد و نحوه عملکرد آن آگاهی پیدا کنید، با ادامه این مقاله همراه ما باشید.
سیستم های عامل چه چیزی هستند؟
سیستم عامل در واقع مسئول مدیریت و کنترل تمام منابع سخت افزاری و نرم افزاری یک دستگاه را برعهده دارد و باعث ارتباط کاربر و برنامه های کاربر با سخت افزار می شود.
اگر یک کامپیوتر را به بدن انسان تشبیه کنیم، این نرم افزار حکم مغز و شبکه عصبی انسان را دارد که وظیفه آن هماهنگی تمام اعضای بدن است. به طور کل سیستم عامل دارای وظایف مختلفی است که از جمله مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مدیریت منابع
سیستم عامل مسئول مدیریت و تخصیص منابع سخت افزاری مانند حافظه، پردازنده، دیسک و دستگاه های ورودی/خروجی است.
اجرای برنامه ها
مهم ترین وطیفه سیستم عامل مسئول مدیریت و پیگیری اجرای چندین برنامه همزمان است و بدون یک نرم افزار هماهنگ کننده نمی توان از کاربردهای مختلف یک وسیله کامپیوتری استفاده کرد.
مدیریت حافظه
سیستم عامل مسئول مدیریت حافظه است و برنامه ها را در حافظه اصلی و حافظه ثانویه قرار می دهد. این فرایند شامل تخصیص و گرفتن داده ها از حافظه است.
مدیریت دستگاه ها
این نرم افزار مسئول مدیریت و کنترل دستگاه های ورودی/خروجی مانند صفحه کلید، ماوس، پرینتر و دستگاه های شبکه است.
مدیریت شبکه
سیستم عامل مسئول برقراری ارتباط با دستگاه های شبکه و انتقال داده ها بین دستگاه ها است. این روند شامل کنترل ترافیک شبکه، پروتکل های ارتباطی و مدیریت خطا و خلل می شود.
امنیت
این برنامه مسئول مدیریت امنیت سیستم به منظور حفاظت از داده ها و محدود کردن دسترسی به سایر برنامه ها و کاربران است.
انواع سیستم عامل
سیستم های عامل می توانند به چندین دسته بندی مختلف تقسیم شوند. در ادامه به برخی از تقسیم بندی های رایج اشاره می کنیم:
بر اساس سازمان بندی
نرم افزارهایی مانند ویندوز یا MacOS که بر تک نمونه سخت افزار نصب می شوند و تنها یک کامپیوتر را کنترل می کنند. این موارد با سیستمهای توزیع شده مانند لینوکس یا BSD کاملا تفاوت دارند. این برنامه ها می توانند بر چندین کامپیوتر دیگر نیز نصب شده و روی چند شبکه کامپیوتری کار کنند.
بر اساس نوع واحد پردازشی
سیستم های ۳۲ بیتی روی پردازنده هایی با عرض کلیدواژه ۳۲ بیت مانند ویندوز XP یا ویندوز ۷ نصب می شوند و سیستم عامل ۶۴ بیتی بر پردازنده های با عرض کلید واژه ۶۴ بیت مانند ویندوز ۱۰ نصب می گردد.
برمبنای سخت افزار مرتبط
این نرم افزارها بسته به سخت افزار به کار گرفته شده نیز تفاوت دارند. مثلا ً برای تلفن های همراه، ساعت های هوشمند و دستگاه های تبلت از سیستم عامل متفاوتی استفاده می شود که اغلب مردم آنها را با نام iOS و اندروید می شناسند.
برمبنای وظیفه
سیستم های عامل بر مبنای وظیفه به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می شوند: نرم افزارهای تک کاره که فقط می توانند یک برنامه کاربردی را در هر زمان اجرا کنند. و نرم افزارهای چندکاره که می توانند چندین برنامه کاربردی را به طور همزمان اجرا کنند.
سیستم های عامل محبوب در سراسر جهان
موارد زیادی برای توضیح چرایی محبوب بودن هر یک از نرم افزارهای عامل مطرح می شود. به طور کلی راحتی کار با یک سیستم عامل، قیمت، سرعت و امکانات، نقش مهمی در محبوبیت آنها ایفا می کنند. در حال حاضر برخی از سیستم عامل های محبوب عبارتند از:
ویندوز
ویندوز، توسط شرکت مایکروسافت توسعه پیدا کرده و به بازار عرضه شده است. از مهمترین دلایل محبوبیت ویندوز می توان به تاریخچه طولانی آن، سازگاری عالی با نرم افزارها و بازی ها، پشتیبانی وسیع از سخت افزارها، رابط کاربری آسان، قابل فهم و همچنین سخت افزارهای کاربردی و متنوعی که از این سیستم عامل پشتیبانی می کنند اشاره کرد.
اندروید
اندروید، سیستم عاملی است که توسط شرکت گوگل به بازار عرضه شده است. مواردی نظیر به روز بودن، همراهی با یک مجموعه گسترده از برنامه ها و بازی ها، وجود تنوع بالای سخت افزارهای پشتیبانی کننده و همچنین امکانات پیشرفته مانند چندکاره بودن، امکان دسترسی به اینترنت، عملکرد بهتر باتری و نیز قابلیت پیکربندی بالا از دلایل محبوبیت اندروید هستند.
iOS
این سیستم عامل توسط شرکت اپل توسعه پیدا کرده و در دستگاه های تلفن همراه و تبلت اپل مانند آیفون و آیپد استفاده می شود. شامل کیفیت بالای سخت افزارها، تجربه کاربری بسیار ساده و بی دردسر، پشتیبانی قوی از امنیت و حریم خصوصی و اپلیکیشن های اختصاصی از جمله دلایل محبوبیت این نرم افزار هستند.
لینوکس
لینوکس یک سیستم عامل منبع باز و رایگان است که توسط جامعه بزرگی از توسعه دهندگان حمایت می شود. دلایل محبوبیت لینوکس شامل ثبات بالا، امنیت بیشتر، دسترسی آزاد به کدهای منبع و توانایی سفارشی سازی بالا و همچنین هزینه های پایین توسعه و استفاده از آن است. لینوکس در بسیاری از دستگاه ها و سیستم ها نظیر سرورها، دستگاه های هوشمند، تلفن های همراه و حتی بعضی از خودروها استفاده می شود.
جمع بندی
سیستم های عامل جزء اساسی در هر سیستم کامپیوتری هستند. بدون سیستم عامل، کاربران نمی توانند از نرم افزارهای کاربردی استفاده کنند. این فناوری به عنوان یک واسط میان سخت افزار و نرم افزار عمل می کند و به کاربران امکان می دهد تا از منابع سخت افزاری به طور کارآمد استفاده کنند. از این رو باید درک عمیقی نسبت به عملکرد سیستم عامل وجود داشته باشد تا افراد بتوانند آنها را مورد استفاده قرار دهند.
سیستم عامل یکی از منابع اصلی کنکور کارشناسی ارشد وزارت علوم در ایران است. بهترین مبع درسی برای مطالعه و موفقیت در آزمون کارشناسی ارشد کامپیتور کتاب سیستم عامل طرقی حقیقت پارسه است ویرایش جدید این کتاب با عنوان سیستم عامل با رویکرد حل مسائل توسط انتشارات پارس رسانه به چاپ رسیده است. شما می توانید برای خرید این کتاب و هزاران کتاب دیگر به سایت کتاب نوین مراجعه کنید و از تخفیفات ویژه این فروشگاه با سابقه بهره ببرید.
