ایران کشوری بیابانی است و کویر بزرگ ایران در طول دوران، ایرانیانی را که در حومه آن بودند، هوشمند ساخته است. آسیاب بادی های بیابان های ایران در کویر بزرگ خراسان، نشانی بر این ادعاست.
مردمان بیابان در برابر قهر طبیعت خلاقانه اسباب آسایش زندگی را برای خود مهیا کرده اند. وزش ۱۲۰ روز باد شدید، ساکنین این دیار را به فکر برد تا از این شرایط سخت به نفع خود بهره برداری کنند.
آنان که وجود این باد را در این اقلیم پذیرفته بودند تصمیم گرفتند تا از آن استفاده نمایند و اینگونه شد که آسیاب هایی را طراحی و اجرا کردند که امروزه ما با دیدن آنها احساسی متفاوت را تجربه می کنیم و با شیوه ای خاص از سبک زندگی گذشتگان آشنا می شویم.
از شهر نهبندان که خارج می شوید، بعد از ۵ کیلومتر به بیابانی در مرز ایران و افغانستان می رسید جایی که روستای خوانشرف خراسان جنوبی با آسیاب بادی های دیدنی اش ما را به سمت خود می خواند. در اینجا آسبادهای خوانشرف، زیبایی خاصی را به روستا داده اند.
در اروپا و به ویژه در کشور دانمارک آسیاب های بادی که به صورت افقی بنا شده اند وجود دارند اما در ایران آسبادها یا آسیاب بادی های نشتیفان به صورت عمودی ساخته شده اند چرا که موقعیت وزش باد در این بیابان می طلبد که پره ها بدین صورت تعبیه شوند.
اصولا مهار و کنترل باد یعنی تبدیل انرژی از صورتی به صورت دیگر، و در این بیابان، ایرانیان هوشمندانه و خلاقانه انرژی باد را به منظور چرخاندن سنگ های بزرگ آسیاب، برای تولید آرد تبدیل کرده اند. باد پره های چوبی را می چرخاند و سنگ های بزرگ گندم را خرد می کند.
معماران هنرمند عهد قاجار ساختمان این آسیاب بادی ها را به گونه ای طراحی کرده و ساخته اند که انسان ماشین زده عصر حاضر با دیدن این معماری شگفت زده می شود. اکنون نیز از جاذبه های خراسان جنوبی به حساب می آیند.
امروزه گروه های گردشگر از جای جای جهان مشتاقانه به دیدار این یادگار کهن می آیند تا خود را در مکانی متفاوت و ناشناخته و کهن ببینند.
به راستی که سرزمین کهن و افسانه ای ایران سرشار از جاذبه های بکر و ناشناخته و کمتر دیده شده ایست که به مانند گنجی بزرگ در دل آن آرمیده اند تا شاید روزگاری این انرژی سرسار، از صورت راکد حاضر، به دست ایرانیان هوشمند به صورتی دیگر تبدیل شود و موجبات رونق بخشیدن به کسب و کار ساکنین محروم همجوار شود.
ایرج مرادی
نظرات و دلنوشته های ثبت شده ...