باغ منظریه بیرجند

باغ منظریه بیرجند یکی ار جاذبه های تاریخی این شهر است که در این مقاله به آن می پردازیم.

بیرجند اولین شهری است که در ایران سازمان آبرسانی داشته است و بنگاه آب لوله بیرجند به عنوان نخستین سازمان آبرسانی کشور محسوب می شود. علاوه بر آن بیرجند دومین شهر ایران می باشد که سال ۱۳۰۲ قبل از شهر تهران به سیستم لوله کشی آب مجهز شد. بیرجند از مناطق کهن و باستانی ایران به شمار می رود که در جغرافیای دوره اسلامی جزو ناحیه قهستان بوده است.

در تابستان سال ۱۳۸۳ این شهر، پس از تقسیمات استان خراسان، مرکز استان خراسان جنوبی شد.

باغ منظریه بیرجند در اوایل دوره پهلوی بنا گشت و زمینی که باغ در آن احداث شد سال 1317 شمسی به دست ابراهیم شوکت الملک، حاکم قاینات، به کلنل پریدوکس کنسول دولت انگلیس واگذار شد.

به واسطه اهمیت آب و آبرسانی در این منطقه باغ های بسیاری شکل گرفتند که از جمله آنها می توان به باغ منظریه اشاره کرد که در یک دوره زمانی کنسولگری انگلستان نیز بوده و باغ اکبریه بیرجند که در نشست 35 سازمان یونسکو در سال ۲۰۱۱ میلادی به عنوان میارث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

باغ منظریه در روستای منظریه بیرجند از توابع بخش مرکزی این شهرستان احداث شده است. باغ منظریه در بیرجند در دامنه کوه باقران که به جنوب شهر بیرجند اشراف دارد واقع شده و همانطور که گفته شد محل سابق کنسولگری انگلستان بیرجند در این شهر بوده است. جالب است بدانید این باغ روی سطح شیبدار در روستایی ییلاقی گشترده شده و عمارت اصلی با تالارهای بزرگ، پنجره های چوبی و نمای بسیار زیبا در باغ مشاهده می شود.

در طرح و نقشه عمارت موجود در باغ از معماری اروپایی الهام گرفته شده ولی تمامی عناصر به کار رفته در آن بر گرفته شده از معماری ایرانی می باشد که این تداخل در طرح و نقشه، عمارتی منحصر به فرد را به وجود آورده است. از ویژگی خاص باغ منظریه بیرجند همانطور که گفته شد، قرار گرفتن آن در شیب کوه پایه ای کوه باقران بوده که سبب شده از کرسی چینی سنگی برای هموار کردن و مسطح کردن زیربنا استفاده کنند.

ساختمان عمارت باغ منظریه روی یک صفحه به ارتفاع 90 سانتی متر که با آجرهای ایرانی راسته چینی شده، احداث گشته است. رواقی با ستون های قطور مستطیل مربع شکل که چهار جهت مجموعه را در بر گرفته است که ضلع شرقی آن نمای اصلی عمارت می باشد. درب ورودی عمارت نیز در مرکز ایوان قرار دارد.

در دو سمت ایوان اصلی، ستون های رواق به صورت قرینه کار شده اند و در فواصل بین آن ها با آجر مزین شده است. باغ منظریه دو خیابان اصلی دارد که با توجه به شیب زیاد، باغچه های آن پلکانی ساخته شده اند.

این باغ به عنوان آثار تاریخی بیرجند به واسطه معماری آن جزو جاذبه های طبیعی استان خراسان جنوبی به شمار می رود که در مورخه اسفندماه 1379 با شماره 3339 به عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسید.