تل خندق برازجان کجاست؟
در حوالی شمال شهر برازجان، در جهت شرق و غرب مسیری که به دالکی منتهی می شود، در بخش عظیمی، چندین تپه و مکان تاریخی قرار دارد که بعضی از آنها خراب شده و بعضی دیگر تقریبا آسیبی ندیده اند. در طرف راست مسیر آسفالته گفته شده قلعه ای شبیه به دایره به چشم می خورد که جداره های مرتفع آن از فاصله زیاد هم قابل مشاهده است. ارتفاع دیوار های این قلعه در بعضی از قسمت ها تقریبا به 5 متر هم می رسد.
احتمالا اطراف این قلعه گودال یا خندقی قرار داشته که نشانه های آن در سمت شرق و جنوب شرقی این قلعه قابل مشاهده است. پهنای دیوارهای قلعه نزدیک به 6.5 متر میرسید. با توجه به فاصله عمودی و پهنای عریض دیوارهای قلعه، می توان به هیبت و بزرگی این قلعه پی برد. در طرف راست این جاده هم نشانه های زیادی چه به شکل تپه و چه به شکل مسطح قابل مشاهده است.
عکس تل خندق در برازجان
در تمام این محیط های گسترده نشانه های زیادی به شکل تکه های سفال با رنگ های قرمز و خاکستری ساده و همینطور مقداری سفال از اقسام سفال لعابدار دوران اشکانی به چشم می خورد. به دلیل وجود گدازه های آهن در بعضی از قسمت های گفته شده، کارگاه های ذوب فلز نیز در این منطقه شروع به فعالیت کرده اند. بعلاوه تکه ظرف های سفالی، تکه هایی از هاون های سنگی دو دسته هم در اطراف سنگ آسیابی که در دامنه تپه قرار دارد پیدا می شود.
در قسمتی از شهر برازجان شی های فراوانی مانند آنچه که در چغازنبیل و شوش به میخ های زینتی شهرت دارد، قابل مشاهده است. طول این میخ های زینتی تقریبا 17 سانتی متر و شکل ظاهری آن مانند دایره ای صاف است که قطر آنها هم تقریبا به 17 سانتی متر می رسد. سمت دیگر آن شبیه به قارچ است که ته دایره ای آن دارای عمق کم و فرورفتگی است. سفال های آن مطلوب و به اندازه ی مناسبی در کوره حرارت داده شده است. این سفال ها دارای استقامت بیشتری نسبت به سفال های عادی دیگر می باشد و وزن آن تقریبا از حجم و ظاهر خود بیشتر است. در بیانیه گروه تفحص قصر کوروش برازجان مربوط به سال 1350 هم از این نوع شئ ها یاد شده است و آنها را شبیه به گل میخ های عصر عیلامی میدانسته اند.
اهالی مردم برازجان و تنگستان که احتمالا شاهد وجود این شیئ های در این منطقه تاریخی بوده اند نام آنها را “کوپال” و یا “گوپال” گذاشته اند. در محوطه تاریخی تل خندق بجز دیوارهای خشتی، دیوارهایی از جنس قلوه سنگ و ملاط گچ که مربوط به طراحی های عصر ساسانی می باشد ساخته شده است. در اطراف این محیط قلعاتی از جنس آجر همانند آن چه که در مقبره های عصر اشکانی مورد استفاده قرار می گرفته قابل مشاده می باشد.
می توان گفت وسیع ترین شهرستان استان بوشهر از نظر جمعیت و ظرفیت، شهرستان دشتستان می باشد که گنجایش و کاربرد های فراوانی را در بخش های گوناگونی در خود جای داده است و جز یکی از مکان های پر اهمیت و خاصی در حیطه کشاورزی، صنایع و معدن های استان بوشهر به حساب می آید.
همچنین شهرستان دشتستان اهمیت خیلی زیادی از لحاظ تاریخی دارد و با توجه به نشانه های باستانی پیدا شده این شهرستان، جز یکی از تاریخی ترین شهرستان کشور به حساب می آید.
از نمونه نشانه های باستانی شهرستان دشتستان می توان قصر زمستانی کورش که در شهر برازجان، شهر باستانی توز یا قصر بردک سیاه، تل مر، تل خندق، گور دختر( مقبره دختر کورش)، آتشکده ( در همسایگی تل خندق)، منزلگاه مشیر الملک( در شهر برازجان) و غیره را نام برد.
اگرچه شهرستان دشتستان نشانه های باستانی فراوانی دارد اما به صورت مناسبی به این گنجایش ها رسیدگی نشده است و بخش های زیادی از این آثار مورد غفلت قرار گرفته است که باید مورد توجه هرچه بیشتر مسئولین گردشگری قرار گیرد.
