تاریخچه مسجد آقا بزرگ در دوره محمدشاه قاجار آغاز شد و در اوایل حکومت ناصرالدین شاه به پایان رسید، این نقل از کتیبه های درون مسجد می باشد. طبق بررسی های کارشناسان بنای فعلی بر روی آثار به جامانده ساختمان قبلی از زلزله ساخته شده است.
مدرسه و مسجد آقا بزرگ کاشان در محدوده ی تاریخی و بافت قدیم شهر قرار گرفته، و در مجاورت بقعه خواجه تاج الدین می باشد. این مسجد مدرسه در خیابانی (محله) به همین نام و در ادامه از خیابان فاضل نراقی وجود دارد که هنوز استوار و پا برجا مانده است. این بنا یکی از باشکوه ترین و با عظمت ترین مساجد دوره قاجار بشمار می رود.
مشخصات مسجد
ساختمان این مسجد - مدرسه طی سال های 1250 الی 1260 پی ریزی و بنا شده است. کاربری اصلی این بنا برای فریضه نماز، درس و بحث ملا مهدی نراقی پایه گذاری گردید، این مدرسه سرمایه شخصی حاج محمد تقی خانبان است که برای دروس آقا بزرگ (ملا مهدی نراقی) ساخته شد. در مدرسه آقا بزرگ طلاب در حجره های اطراف آن به درس و بحث مشغول بودند، هم اکنون نیز بخشی از این بنا به کتابخانه و محل حوزه (درس طلاب علوم دینی) اختصاص دارد.
اطلاعات اولیه مسجد - مدرسه
مسجد مدرسه آقا بزرگ کاشان با مصالح بومی منطقه یعنی آجر و ملات ساخته شده است، حتی گنبد آن نیزکه جزو بزرگترین گنبدهاست با آجر ساخته شده و کل بنا را آجری نظاره می کنید. تزئینات بکار رفته در بنا از جمله آجر کاری، کاشی کاری، کتیبه های نفیس گچی و کاشی، خطاطی (ثلث و نستعلیق)، نقاشی و مقرنس کاری شامل می شود.
معماری مسجد مدرسه آقا بزرگ
مسجد آقا بزرگ کاشان یکی از مهم ترین بناهای ایران بشمار می رود، چرا که از فنون معماری اصیل ایرانی و اسلامی در آن بکار رفته شده است. مسجد آقا بزرگ جزو مساجد سه شبستانی می باشد که نکته مهم در این قسمت تلفیق مسجد و مدرسه با یکدیگر است. برای ورود از سردر زیبا با مقرنس های معلق آن عبور کرده و صحن مسجد - مدرسه میرسید.
تزئینات ساختمان
تزئینات مسجد مدرسه آقا بزرگ دارای اصول بی نظیری است که گردشگران و متخصصین را متحیر می کند. نقاشی های این بنا توسط استاد محمد باقر قمصری، خطاطی های آن توسط اساتید برجسته خوشنویسی ایران (محمد ابراهیم، محمد حسین، بسلمه های طغری و سید صادق کاشانی) نوشته شده است. محراب این مسجد دارای تزئینات فراوان و بی نظیر کاشی کاری است.
ویژگی های بنای مسجد
مدرسه و مسجد آقا بزرگ کاشان دارای حیاط مرکزی و دو صحن فوقانی و تحتانیست که پس از ورود به حیاط آن ها دیده می شوند. حجره ها، شبستان ها و گلدسته ها در دو طرف حیاط خودنمایی می کنند. علاوه بر حیاط اصلی در پشت گنبد دو حیاط خلوت، آب انبار بزرگ، ساختمان دیگر مسجد و یک شبستان وجود دارد.
مسجد مدرسه آقا بزرگ کاشان در سال 1330 و با شماره 382 به ثبت آثار ملی رسیده است.
آدرس مسجد آقا بزرگ کاشان : اصفهان، کاشان، خیابان فاضل نراقی، مدرسه و مسجد آقا بزرگ
عکس مسجد و مدرسه آقا بزرگ کاشان