شهر قدمگاه خراسان رضوی

اگر به دنبال تجربه ای متفاوت از تاریخ، طبیعت و معنویت هستید، شهر قدمگاه نیشابور مقصدی بی نظیر برای شماست، این منطقه سرسبز و زیبا، با بقعه تاریخی و مذهبی قدمگاه که به یادگار حضور امام رضا (ع) است، تلفیقی از آرامش روحانی و زیبایی طبیعی را پیشکش می کند. بعلاوه این شهر زیارتی با وجود آثار باستانی تاریخی خود، منطقه ای شگفت انگیز و جذابی را برای بازدید عموم گردشگران فراهم کرده است.

چشمه سارهای زلال، باغ های سرسبز و معماری چشم نواز صفوی این منطقه، شما را به سفری به دل تاریخ و فرهنگ خراسان دعوت می کند. با بازدید از شهر زیارتی و تاریخی قدمگاه، هم به تاریخ پرشکوه ایران نزدیک می شوید و هم از هوای مطبوع و مناظر بکر آن لذت خواهید برد. شک نکنید در این منطقه باید روزهای زیادی را برای گردش به دل طبیعت و بازدید از منطقه های اطراف برنامه ریزی کنید.

مکان های دیدنی شهر قدمگاه

شهر قدمگاه در فاصله حدود ۲۴ کیلومتری شرق نیشابور و در مسیر جاده مشهد-نیشابور قرار دارد. موقعیت آن در دامنه رشته کوه های بینالود باعث شده که طبیعت سرسبز و آب وهوای دلپذیری داشته باشد. این منطقه جذاب توریستی دارای قسمت های مختلفی برای گردشگران و اهالی محلی آن دارد که به شرح زیر است :

• بقعه قدمگاه: این مکان زیارتی مهم ترین جاذبه شهر است و به دلیل انتساب به عبور امام رضا (ع) از این منطقه، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. سنگی مستطیل شکل در این بقعه قرار دارد که به اعتقاد مردم، اثر قدم مبارک امام رضا (ع) روی آن باقی مانده است.
• آرامگاه شاهزاده محسن: یکی دیگر از مکان های زیارتی در این منطقه است.
• آبشار قدمگاه: آبشار هفت آبشار در منطقه تفرجگاهی قدمگاه، دارای طبیعتی زیبا و منحصر به فرد است.
• مجموعه تاریخی قدمگاه: این مجموعه تاریخی نیز یکی از مهم ترین آثار باستانی منطقه قدمگاه است چرا که به دوران صفوی باز می گردد.
• باغات ایرانی قدمگاه: این باغ های زیبا به معماری اصیل ایرانی و بافت منطقه ای باز می گردد.

محصولات محلی و صنایع دستی شهر قدمگاه

شهر قدمگاه با زمین های کشاورزی حاصلخیز خود، به تولید محصولات متنوعی مانند سیب، آلو، گیلاس و انگور شهرت دارد که طعم و کیفیتی بی نظیر دارند. علاوه بر کشاورزی، این منطقه به دلیل صنایع دستی ارزشمندش، از جمله قالی بافی و گلیم بافی، نیز شناخته می شود و هنر دست مردمان این منطقه بازتابی از فرهنگ غنی و اصالت آن است.

این صنایع دستی نه تنها نشان دهنده مهارت و خلاقیت مردم محلی است، بلکه نقش مهمی در اقتصاد و هویت فرهنگی روستا ایفا می کند. ترکیب این تولیدات کشاورزی با صنایع دستی ارزشمند، قدمگاه را به مکانی غنی تبدیل کرده که هم از نظر اقتصادی پویا است و هم جذابیت های فرهنگی و تاریخی فراوانی برای بازدیدکنندگان دارد.

تاریخچه شهر و بقعه قدمگاه

منشأ مذهبی و تاریخی: بر اساس منابع تاریخی و روایات محلی، در دوران عبور امام رضا (ع) از نیشابور به مرو، این روستا یکی از ایستگاه های مهم در مسیر ایشان بوده است. مردم این منطقه به جهت ارادت به امام رضا (ع)، این محل را مقدس می دانند و سنگ قدمگاه را نمادی از این سفر می شمارند.

سنگ قدمگاه: در بنای زیارتی قدمگاه، سنگی مستطیل شکل قرار دارد که روی آن دو فرورفتگی شبیه جای پا دیده می شود. این سنگ به باور مردم اثر قدم امام رضا (ع) است. البته در دوره های مختلف، این باور تقویت شده و مکان قدمگاه به یکی از اماکن زیارتی مهم در خراسان تبدیل شده است.

قدمت تاریخی بقعه: بنای کنونی بقعه قدمگاه به دوران صفویه بازمی گردد. شاه عباس صفوی، که علاقه و ارادت ویژه ای به امام رضا (ع) داشت، دستور ساخت و بازسازی این بنا را صادر کرد. به همین دلیل معماری بقعه دارای عناصر برجسته هنر صفوی است. وجود کتیبه ها و تزئینات معماری در بنا نشان از اهمیت آن در دوره صفویه دارد.

تاریخی فراتر از صفویه: برخی محققان معتقدند که قدمگاه پیش از صفویه نیز مکانی مقدس بوده است. این مکان در دوره های مختلف، از جمله تیموریان و ایلخانیان، محل زیارت و توقف کاروان ها بوده است. ممکن است تقدس آن در دوران پیش از اسلام نیز به عنوان یک محل مقدس طبیعی وجود داشته و بعدها در فرهنگ اسلامی جایگاه ویژه ای یافته باشد.

از روستا تا شهر: منطقه قدمگاه در سال 1375 به شهر تبدیل شده است و جزو شهرهای شهرستان زبرخان می باشد. از نام های پیشین این شهر می توان به اسپریس اشاره کرد.

نام های پیشین منطقه قدمگاه نیشابور

شهر قدمگاه در گذشته با نام های ده سرخ و بغ یا بغ آباد شناخته می شده است. نام ده سرخ احتمالاً به دلیل خاک سرخ رنگ منطقه یا وجود بناهای آجری در گذشته های دور بر این روستا اطلاق شده است. همچنین نام بغ یا بغ آباد ریشه در اعتقادات مذهبی باستانی دارد، چرا که "بغ" در زبان های کهن ایرانی به معنای خدا یا ایزد است و نشان می دهد که این منطقه در دوران پیش از اسلام نیز مکانی مقدس یا مورد احترام بوده است. این اسامی گویای قدمت تاریخی و فرهنگی قدمگاه و تحولات نام گذاری آن در طول زمان هستند.

نام اسپریس به عنوان یکی از اسامی پیشین روستای قدمگاه، به دوران پیش از اسلام بازمی گردد. در آن زمان، این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص و منابع طبیعی غنی، از اهمیت برخوردار بوده و احتمالاً به عنوان مکانی مقدس یا مرکز آبادی در میان مردمان بومی شناخته می شده است.

واژه "اسپریس" ریشه ای کهن دارد و برخی محققان آن را مرتبط با زبان های باستانی ایرانی می دانند. این نام بعدها با ورود اسلام و تغییرات فرهنگی و مذهبی، جای خود را به نام های دیگری مانند "بغ آباد" و سپس "قدمگاه" داد که متناسب با باورها و رخدادهای مذهبی دوران اسلامی انتخاب شدند.

شهر تاریخی قدمگاه با گذشت زمان به دلیل باورهای مذهبی و وجود بقعه قدمگاه، تبدیل به یکی از مراکز مهم زیارتی در شرق ایران شده است. زائران زیادی از این مکان بازدید می کنند، خصوصاً کسانی که در مسیر مشهد مقدس هستند. قدمگاه در فرهنگ مردم خراسان، نمادی از پیوند تاریخی و مذهبی این منطقه با سفر تاریخی امام رضا (ع) است.

به طور کلی، قدمگاه نه تنها یک مکان تاریخی بلکه یک نقطه فرهنگی و مذهبی مهم در خراسان رضوی است که تاریخ و مذهب را در کنار طبیعت زیبا به نمایش می گذارد. اگر علاقه مند به تاریخ، طبیعت و فرهنگ ایرانی هستید، بازدید از روستای قدمگاه می تواند یک تجربه بی نظیر باشد.

سایر عکس های قدمگاه نیشابور :