مقبره پیر پالان دوز در مشهد که در شمال شرقي حرم مطهر و ابتدای خيابان نواب صفوی قرار گرفته است بنايی آجری با گنبد فيروزه ای دارد كه به خاطر مرمت در سالهای جديد نو به نظر می رسد. بنای اوليه بقعه در زمان شاه محمد خدا بنده (پدرشاه عباس صفوی) معروف به پير پالاندوز ساخته شده است این بنا در حال حاضر دارای يک ايوان ورودی گنبدی با ساقه ی استوانه ای و بلند است. ديوارها در نمای بيروني آرامگاه پیر پالان دوز در مشهد با طاق نماها، قابها و كاشی كاری زيبا تزئین شده است و درون نقشهای زيبای هندسی و ترنجها، آنرا آراسته اند.
مقبره پیر پالان دوز کجاست؟
پیر پالان دوز مشهد شامل بنایى چهارگوش با گنبدى بر بالای آن و ایوان آجرى در مقابل است. داخل بقعه ، شاه نشینى است که بالاى آن یزدى بندى هایى انجام شده که داراى نقاشى است و به داخل مقبره جلوه ی خاصى بخشیده است. بدنه هاى بنا از دوران صفویه داراى نقاشى بوده که با گذشت زمان و نفوذ رطوبت به جز بخش کمى از آن که مرمت و ثابت گردیده بود از میان رفته است.
سطح گنبد پیازى شکل بالای مقبره پیر پالان دوز مشهد که روى گردنى استوانه اى شکل استوار شده است داراى پوشش ساده اى از کاشى فیروزه اى است. شکل کلى آرامگاه پیر پالان دوز مشهد و بازمانده هاى نقاشى هاى درون آن ، این بنا را اثرى از دوران صفوى معرفى مى کند که در سال 985 هـجری قمری ساخته شده است. این تاریخ بر کتیبه ی سنگ سفید مربعى نوشته شده است.
شخص دفن شده در این بقعه محمد عارف عباسی از عرفاى سلسله ی ذهبیه است. لقب «پالان دوز» از این جهت به وی داده شده که براى گذراندن زندگى خود با وجود مقام بالایى که نزد مردم داشت به شغل پالان دوزى اشتغال داشته است. از این شخص ، قرآن هفت سوره اى در دست است که به خط خوش ثلث نوشته شده است که نشانه توانایى او در کار خطاطى بوده است. این مقبره ی یکى از عرفاى مذهب شیعه «ذهبیه» به نام شیخ محمد المقتدى کارندهى منسوب به روستای کارده مشهد مشهور به پیر پالاندوز ، از گروه قدیمى ترین زیارتگاه هاى عرفانى این شهر است که در حاشیه کوچه شور در اوایل خیابان نواب صفوی قرار دارد و پس از انقلاب اسلامى به مناسبت توسعه حریم حرم تخریب و بازسازى شده است. حتما در تور مشهد خود که به زیارت حرم امام رضا رفتید، از این بنا هم دیدن نمایید.
از دوران سید عبدالله پیروان وی به ذهبیه شهرت یافته اند و بیشتر رو به تشیّع نهاده اند. ششمین قطب سلسله ذهبیه پس از سید عبدالله برزش آبادى شیخ محمد کارندهى بوده است. به اعتقاد مردم مشهد، شیخ محمد با این که از اقطاب و اولیاء الله بوده است از طریق پالان دوزى یا پاره دوزى امرار معاش می کرد و داراى کراماتى بود به همین جهت به قبر وى احترام می گذارند و به آن اعتقاد دارند. برخی گفته اند قبل از این که پیر پالاندوز در این محل دفن شود یکى از عرفاى مشهور توس به نام ابونصر سراج در اوایل قرن پنجم در آن جا مدفون شده است.
عکسهای مقبره پير پالان دوز در مشهد