عصارخانه شاهی در اصفهان یک عصارخانه تاریخی می باشد که در سال ۱۰۲۱ هجری قمری و همزمان با احداث بازار بزرگ قیصریه و مدرسه ملا عبدالله به دستور شاه عباس اول ساخته شده است. ساختمان این عصارخانه و ادوات و وسایل آن به صورت دست نخورده از زمان صفویان به جای مانده است و جنبه متفاوتی به این اثر بخشیده است.
عصارخانه شاهی کجاست؟
در حال حاضر مساحت عصارخانه شاهی اصفهان ۳۸۰ متر مربع می باشد ولی در زمان ساخت عصارخانه شاهی مساحت اصلی آن ۱۸۰۰ مترمربع بوده که حالا مکان هایی مانند شترخان، بارانداز و ورودی بازرگانان از بین رفته اند و فقط یک تیرخانه و دو انبار تو در تو در بخش شرقی تیرخان، در 2 طبقه باقی مانده است؛ در محل بارانداز عصارخانه شاهی هم اکنون پاساژ طلا فروشان قرار گرفته است.
معماری عصارخانه ی شاهی در اصفهان
معماری عصارخانه ی شاهی در اصفهان در یک طبقه با ارتفاع حدود یازده متر و 3 فضای گنبدی شکل با مقطع کجاوه ایجاد شده است که سقف ها به سبک طاق و چشمه و نورگیرهای سقف، روشنایی عصارخانه را تأمین می کنند، دلیل ساخت سقف گنبدی شکل به دلیل خنک نگه داشتن محل برای نگه داری روغن موجود در عصارخانه بوده است. دیوارها و سقف خشتی بدون کاربندی، قاب سازی، تزئینات و پنجره ساخته شده است، فضای اصلی دارای پنج قسمت پیشخوان، بارانداز، شترخوان، گرم‌خانه و تیرخانه بوده است.
دیوارها و سقف خشتی و به دلیل کاربری آن بدون کاربندی، قاب سازی، تزئینات و پنجره ساخته شده است، فضای اصلی عصارخانه شاهی اصفهان دارای پنج قسمت پیشخوان، بارانداز، شترخوان، گرم خانه و تیرخانه بوده است. دانه های روغنی که در این عصارخانه به کار می رفته و مورد روغن کشی قرار می گرفته معمولاً کنجد، پنبه دانه، خشخاش، آفتاب گردان بوده است.
از سال ۱۳۴۰ تا سال ۱۳۴۹ در عصارخانه شاهی اصفهان، برای حرکت دادن تیر بزرگ و چرخش سنگ آسیاب، از موتور برق استفاده شده و بعد از آن زمان، به دلیل صنعتی شدن این حرفه و وجود تجهیزات مکانیزه، ادامه کار مقرون به صرفه نبوده و عصارخانه به مدت ۳۰ سال تعطیل شده است؛ تا اینکه در سال ۱۳۷۹ سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان، عصارخانه را از مالک اعیانی آن خریداری و از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۲ اقدام به مرمت و ساماندهی آن نموده است و به عنوان موزه مورد بازدید مردم و گردشگران قرار دارد.
کتاب عصارخانه شاهی از سوی موزه عصارخانه شاهی به سه زبان فارسی، انگلیسی و عربی از سوی سعید سیاحیان خلاصه وگرد آوری شده و در سال ۹۵ به چاپ رسیده است. این کتاب به بررسی کارکرد مختصر عصارخانه ها و معرفی موزه عصارخانه شاهی می‌پردازد، معرفی قسمت‌های مختلف عصارخانه، دانه‌های روغنی و کاربردشان در مصارف مختلف از دیگر بخش‌های این کتاب است.
عصارخانه شاهی اصفهان یکی از جاذبه های گردشگری معروف این شهر تاریخی است که گردشگران زیادی را به سوی خود فرا می خواند.
ادرس عصارخانه شاهی اصفهان در میدان نقش جهان می باشد.
عکس عصارخانه شاهی
