برج گنبد قابوس گرگان

27375 2015/12/14
لطفا به این مطلب رای دهید
[رای ها : 44 امتیاز : 4.4]
تاریخچه
آدرس
فاصله مکانی
فاصله زمانی

برج گنبد قابوس یا گنبد کاووس یکی از بلندترین برج های آجری دنیاست که در سال 1391 هجری شمسی در فهرست آثار جهانی یونسکو ثبت شد. تاریخچه برج گنبد قابوس سده چهارده هجری برمیگردد.

برج گنبد قابوس کجاست؟

برج گنبد قابوس گرگان یادگاری از سلسله آل زیار و قابوس بن وشمگیر و هم چنین یکی از بزرگترین بناهای اسلامی است. این برج در قرن چهارم هجری قمری به دستور قابوس بن وشمگیر و با هنرمندی معماران ایرانی بنا شده است. برج گنبد قابوس در گلستان با گذشت بیش از 1000 سال و دیدن حوادث بسیار همچنان پابرجا و استوار مانده است. این امر بیانگر توانایی هنرمندان و معماران ایرانی است که با کمترین امکانات و بدون فناوری پیشرفته چنین بنایی را ساخته اند.

سبک معماری گنبد قابوس

در معماری ایرانی به چنین بناهای عظیم و گنبدی میل می گویند. مردم گنبد کاووس که بخشی از آن ها ترکمن هستند نیز این بنا را به همین نام می شناسند. این میل ها برای تعیین مسیر کاروان ها احداث می شده است که در معماری ایرانی زیاد به چشم می خورند. اما شکوه و عظمت هیچ یک از آن ها به پای این برج یعنی معماری گنبد قابوس گرگان نمی رسد. این برج همچنین راهنمای خوبی برای کاروان هایی بوده است که از نقاط دور به شهر جرجان، نزدیک گنبد کنونی می آمده اند.

مشخصات و ابعاد بخش های مختلف برج قابوس گرگان به این شرح است:

ارتفاع برج گنبد قابوس از سطح تپه خاکی: 55 متر ، ارتفاع مخروطی برج: 18 متر ، ارتفاع تپه خاکی زیر برج: 15 متر ، ارتفاع برج از سطح زمین: 70 متر ، محیط داخلی گنبد: حدود 30 متر ، محیط خارجی گنبد: حدود 60 متر

کتیبه برج گنبد قابوس گرگان

کتیبه ای به خط کوفی دیوار خارجی برج گنبد قابوس را آراسته است که مضمون آن چنین است:

به نام خداوند بخشاینده مهربان ، این قصر عالی متعلق به امیر شمس المعالی قابوس بن وشمگیر است که در زمان حیات خود در سال 397 هجری قمری مصادف با 997 میلادی امر به بنای آن نموده است.

به علت نبودن فن آوری پیشرفته در آن زمان و مرتفع بودن این بنا به نظر می رسد برای ساخت آن از تپه های خاک مارپیچ و پله ای که اطراف بنا را تا انتهای آن احاطه کرده بود بجای داربست استفاده کرده است. با این کار گویی گنبد کاووس بر روی تپه ای خاکی بنا شده است. در زمان تصرف نواحی شمالی ایران توسط دولت روس و بعد از تشکیل کمیسیون بین دو دولت برای حل مسائل مرزی ، گنبد قابوس جزء کمیسیون روس ها بوده است. در همین زمان  دو خندق به طول های 270 و 1030 متر دور برج حفر کردند که خندق دوم گرداگرد خندق اول قرار گرفته بود. روس ها ستاد امور انتظامات و قراول خانه خود راروی تپه و پای گنبد کاووس بنا کرده بودند. در قطعه زمین بین دو خندق خانه بلند پایگان روس قرار داشته است. هم چنین فروشگاه هایی نزدیک این خانه ها وجود داشتند.

اطراف در ورودی، پایه های گنبد قابوس گرگان و روزنه های بالای گنبد کاووس صدمات زیادی دیده بود به طوری که در بعضی از قسمت ها حفره های عمیقی ایجاد شده و بنا در حال فروریختن بود. براثر اصابت گلوله به شرق و غرب گنبد مخروطی، حدود 2تا3 متر از آن تخریب شده بود.

کاوشگران ابتدا کف های برج قابوسرا حفر نمودند ولی پس از این که از یافتن گنج مأیوس شدند به تصور اینکه گنج در گنبد مخروطی وجود دارد به آن تیراندازی کردند.

آنجا مکانی است که اگر در مرکز آن بایستید و چیزی بگویید پژواک صدایتان را به خوبی می شنوید. می گویند پیکر قابوس ابن وشمگیر در تابوتی بلورین جای داشته و از سقف برج گنبد قابوس آویخته بوده است و هر بامداد نور خورشید از روزنه برج برآن می تابیده است.

گویا در آغاز اسلام پیکر بزرگان را به سقف می آویخته اند تا مردم به آنها وداع کنند و پس از مدتی آنها را در آرامگاهشان دفن می کرده اند.

آندره گدار در این باره می گوید: در هیچ جای بنا پله ای نیست که به بالا راه داشته باشد و در جای دیگر به حفاری های روس ها در کف برج اشاره می کند و نتیجه می گیرد قابوس در زمین هم دفن نشده است.

بر طبق منابع تاریخی مقبره قابوس همین جاست. اما تاکنون آثاری از مقبره یافت نشده و حفاری های سال 1939 میلادی نیز چیزی را روشن نمی کند. برج قابوس، یادگار قابوس ابن وشمگیر تاکنون سه بار مرمت شده است:نخستین بار در سال 1931 میلادی، سپس در سال 1940 و سومین بار در سال 1962 میلادی.

توصیف این همه شکوه و زیبایی تقریبا غیرممکن است. خوب امیدواریم از این بنای شگفت انگیز در شهر تاریخی گنبد کاووس در استان گلستان بازدید نمایید.

برج گنبد قابوس در گرگان یکی از جاذبه های تاریخی و گردشگری این شهر می باشد که در 15 دی سال 1310 با شماره ثبت 86 به فهرست آثار ملی کشور اضافه شد.

عکس های برج گنبد قابوس

لطفا برای لذت بیشتر ما و دوستانتان، در مورد این جاذبه نظر دهید...!

لطفا همه فیلدها را با دقت پر کنید

نظرات و دلنوشته های ثبت شده ...
  • مبینا گنجعلی

    میل گنبد کاووس یکی از دیدینی ترین مکان های شمال شرق کشوره
    مخصوصا که روی چاه قرار بگیری و خودت از نزدیک صدای آونگ گونرو(که با صدای پای خودت ایجاد میشه) بشنوی
    و شهر بسیار خوب با مردمانی مهربون داره

  • مهدی

    با سلام من یه چیزایی درباره ی برج قابوس شنیدم.میگن جلوی در ورودی برج قابوس 50 متر جلوتر یه تخته سنگی هست که اگه روش وایستی و یه صدایی از خودت در بیاری دقیقا دودقیقه بعد صدا بهت میرسه واگه یک سانتی متر از روی سنگ بیای کنار صدارو نمیشنوی…….درسته همچین چیزی؟لطفا اگه کسی میدونه جواب بده.ممنون

    • امیر قمصری

      سلام دوست عزیز
      دودقیقه که نه
      ولی یه حالت اکویی ایجاد میشه

      ولی اینکه از محدوده اون سنگ خارج بشی دگ اون حالت رو نداره درسته