غذاهای محلی گیلان

غذاهای گیلانی، تجسمی از تاریخ و فرهنگ غنی استان گیلان در شمال ایران هستند. این غذاها که تحت تأثیر جغرافیا و اقلیم خاص این منطقه شکل گرفته اند، نه تنها از طعم های متنوع و خاص برخوردارند بلکه در نوع خود نمادی از سنت های دیرینه و ذائقه های بومی مردم گیلان به شمار می روند. استفاده از مواد تازه و طبیعی، به ویژه سبزیجات معطر، گیاهان محلی و ماهی های تازه، ویژگی بارز غذاهای گیلانی اصیل است. طعم های متمایز، عطرهای دلپذیر و روش های پخت سنتی، غذاهای گیلانی را به یکی از جذاب ترین بخش های آشپزی ایرانی تبدیل کرده است.

در سفر به دنیای غذاهای گیلانی، با طعم هایی آشنا خواهیم شد که هرکدام داستانی از اصالت و هنر آشپزی گیلان را به زبان می آورند. از خورشت های خوشمزه ای همچون خورشت ترش و فسنجان گرفته تا غذاهای سنتی مانند میرزاقاسمی و باقلا قاتق، هر کدام از این غذاها به نوعی تجلی هنر و ذوق مردمان این دیار است. بیایید با هم به بررسی این غذاهای خوشمزه و رازهای پنهان در هر لقمه آن ها بپردازیم و لذت این سفر غذایی را تجربه کنیم.

در اینجا فهرستی از غذاهای محبوب گیلان را برای شما آورده ایم :

• باقالاقاتق
• میرزاقاسمی
• ترشه تره
• ترشه شامی
• خورشت اناربیج
• خورشت فسنجان گیلانی
• کویی تره
• واویشکا
• کباب ترش
• آش دوغ گیلانی
• سیر قلیه
• سبزی فسنجان
• شامی رودباری
• آلو مسما
• ماهی سفید شکم پر
• پلاسر ترش
• لونگی مرغ و اردک
• ماهی کولی غورابیج
• چغرتمه مرغ
• خورشت آلوچه گوجه سبز
• آش کدو حلوایی
• کال کباب

این غذاها نمادی از تنوع و غنای آشپزی گیلان هستند و هرکدام با طعم های منحصر به فرد و استفاده از مواد اولیه محلی، بخش مهمی از فرهنگ غذایی این منطقه را تشکیل می دهند.

اگر به گیلان سفر می کنید، حتماً فرصت را غنیمت شمرده و از غذاهای محلی گیلانی لذت ببرید. غذاهای گیلانی نه تنها تنوع و طعم های منحصر به فردی دارند، بلکه به شما این امکان را می دهند که با فرهنگ و سنت های این خطه آشنا شوید. به شما توصیه می کنیم در فضاهای سنتی و رستوران های محلی گیلان انواع غذا را که نوش جان می کنید از نحوه طبخ و قدمت غذا نیز پرس و جو کنید تا با شگفتی های بیشتری در مورد غذاهای سنتی ایرانی روبرو شوید.

در مجموع، غذاهای گیلانی با طعم های متنوع و عطرهای خوشایند خود، تجربه ای فراموش نشدنی از سفر به این منطقه زیبا را برای شما به ارمغان خواهند آورد. در ادامه با چند غذای سنتی و اصیل گیلانی بیشتر آشنا می شویم :

کباب ترش

کباب ترش یکی از مشهورترین و دلپذیرترین غذاهای گیلانی است که با گوشت قرمز تهیه می شود. ویژگی بارز این کباب، طعم ترش و شیرین آن است که از ترکیب رب انار و دانه های انار به دست می آید. برای تهیه این کباب، گوشت گوسفند یا گوساله به تکه های بزرگ بریده شده و با مخلوطی از رب انار، گردو، سیر و ادویه های مختلف مزه دار می شود. این مخلوط به گوشت طعم و رنگ خاصی می دهد و در نهایت، کباب روی ذغال یا گاز کباب می شود. توصیه ما به شما این است که طعم جذاب این غذا را حتما یک بار تست کنید اما شایان ذکر است، این غذا محبوب افرادیست که علاقه ی زیادی به گوشت قرمز دارند.

جوجه ترش

جوجه ترش، نسخه ای خوشمزه و متفاوت از کباب با گوشت سفید است که در گیلان بسیار محبوب است. این غذا با استفاده از مرغ و مایه ای ترش و معطر تهیه می شود. مایه جوجه ترش معمولاً شامل ترکیبی از رب انار، لیمو، زعفران و سبزیجات معطر مانند گشنیز و جعفری است. مرغ در این مایه مدت زمان زیادی خیس خورده و طعم دار می شود و سپس روی آتش یا گاز کباب می شود. این غذا با طعم ملایم و عطر فوق العاده ای که دارد، تجربه ای لذت بخش از غذاهای ترش گیلانی را به شما ارائه می دهد. اگر این غذا را سفارش می دهید یادتان باشد باید آستین ها را بالا بزنید و آن را با دست نوش جان کنید تا طعم خوشمزه آن دو برابر به شما بچسبد.

میرزاقاسمی گیلانی

میرزاقاسمی یکی از غذاهای سنتی و محبوب استان گیلان است که به خاطر طعم دلپذیر و عطر ویژه سیر در سراسر ایران شهرت فراوانی دارد. این غذا از بادمجان کبابی، گوجه فرنگی، سیر، تخم مرغ و روغن تهیه می شود. ترکیب بادمجان دودی با سیر و گوجه فرنگی تازه، طعمی منحصر به فرد و دلچسب به این غذا می بخشد که در خود گیلان بیشتر این غذا را همراه با برنج مصرف می کنند اما شما در رستوران ها می توانید این غذا را با نان تازه نیز میل کنید. میرزاقاسمی به دلیل استفاده از مواد اولیه ساده و مغذی، غذایی سالم و مناسب برای تمامی فصول سال است.

قدمت این غذا به 1238 باز می گردد، مربوط به دوره محمدقاسم خان والی است که پس از بازگشت از سن پترزبورگ به ایران از شدت ذوق آشپزی در صدد غذایی جدید بر می آید و پس از به نتیجه رسیدن، اسم این غذای خوشمزه را میرزاقاسمی می گذارد. محمدقاسم خان والی در زمان حکومتش در رشت این غذا را همگانی اعلام می کند. شاید باید امروز بابت این غذای جذاب و خوشمزه از او سپاسگزار باشیم.

ترشه تره گیلانی

ترشه تره یکی دیگر از غذاهای پرطرفدار گیلان است که به عنوان یک خورشت سبزیجات خوشمزه و مغذی شناخته می شود. این غذا از ترکیب سبزی های محلی مانند اسفناج، گشنیز، تره، جعفری و کمی نعنا تهیه می شود و با برنج، آرد برنج، سیر و آبغوره یا آب نارنج طعم دار می شود. طعم ترش این غذا به واسطه آبغوره یا نارنج تازه به دست می آید که به آن مزه ای خاص و متمایز می بخشد.

ترشه تره معمولاً به همراه تخم مرغ نیمرو یا همزده داخل خورشت سرو می شود و البته گاهی به همراه ماهی دودی یا کولی هم نوش جان می گردد. ترشه تره به عنوان یکی از غذاهای محبوب و سالم گیلان شناخته می شود، که همه شما عزیزان با داشتن بیماری های فشار خون و چربی نیز می توانید آن را نوش جان کنید.

خورشت فسنجان گیلانی

خورشت فسنجان یک غذای دوست داشتنی و محبوب ایرانی است که در مناطق مختلف ایران از جمله گیلان، به روش های مختلفی تهیه می شود. این خورشت با ترکیبی از مغز گردوی آسیاب شده، رب انار، شکر، آب نارنج یا لیمو، پیاز، ادویه، زعفران و گوشت تهیه می شود که در گیلان معمولا این گوشت متعلق به غاز و اردک است و گاهی با گوشت مرغ نیز درست می شود. در گیلان از ترکیباتی مثل سبزیجات محلی یا حتی رب ازگیل برای تغییر طعم و رنگ خورشت استفاده می شود.

طعم اصلی فسنجان به تعادل میان شیرینی و ترشی بستگی دارد که از طریق تنظیم مقدار رب انار و شکر به دست می آید. فسنجان در کنار برنج سفید سرو می شود و به دلیل طعم منحصر به فرد، رنگ غلیظ و قوام کرمی اش، یکی از غذاهای مجلسی و محبوب در مهمانی ها و مناسبت های خاص به شمار می رود.

چرا این غذا به خورشت گیلانی مشهور است با اینکه در سراسر ایران پخت می شود؟

فسن در گیلکی به معنای سابیدن با سنگ است که گردو در این غذا به این شیوه درست می شود تا به روغن اندازی بی افتد. وجود چند خورشت دیگر در گیلان باعث می شود تا اصالت این غذای مجلسی و جذاب را به شهر گیلان بسپاریم. البته که امروز در دیگر شهرهای ایران از میزان سختی پخت آن کم شده اما هنوز در خانه های گیلکی به طبخ سنتی آن اعتقاد دارند و دوست دارند این خورشت خوش طعم را همراه گوشت شکاری غاز و اردک نوش جان کنند.

واویشکا گیلانی

واویشکا یکی دیگر از غذاهای محبوب گیلانی است که به ویژه در مناطق شمالی ایران طرفداران زیادی دارد. این غذا معمولاً از گوشت چرخ کرده، جگر مرغ یا گاو تهیه می شود و با پیاز، گوجه فرنگی، سیر و ادویه جات مختلف پخته می شود. واویشکا به دلیل ترکیب ساده و سریع آماده شدن، یک غذای پرطرفدار خانگی است که در کنار برنج یا نان سرو می شود. این غذا در انواع مختلفی تهیه می شود؛ به عنوان مثال واویشکای جگر، واویشکای گوشت و واویشکای مرغ که هر کدام طعم و بافت خاص خود را دارند. واویشکا معمولاً با آب لیموی تازه یا ماست همراه است که به طعم ترش و خوشایند غذا می افزاید.

باقالاقاتق گیلان

باقالاقاتق از غذاهای اصیل و جذاب گیلان است که به ویژه در فصل های سرد سال مورد استقبال قرار می گیرد. این غذا از ترکیب پاچ باقلا (نوعی باقلا محلی)، تخم مرغ، شوید خشک و سیر تهیه می شود. پاچ باقلا با طعم خاص خود، این خوراک را به یکی از بی نظیرترین غذاهای گیلانی تبدیل کرده است. باقالاقاتق معمولاً با برنج کته و ماهی شور سرو می شود و به دلیل استفاده از مواد اولیه ساده و مغذی، غذایی سالم و مقوی به حساب می آید. این خوراک به عنوان یکی از نمادهای آشپزی گیلان، در میان خانواده های ایرانی بسیار محبوب است و شما می توانید آن را در سبد غذایی خود جای دهید.

کویی تره گیلان

کویی تره یکی از غذاهای فصلی گیلان است که با استفاده از کدو حلوایی (در گیلکی به آن "کویی" می گویند) درست می شود. این خوراک با ترکیب کدو حلوایی، سیر، تخم مرغ، سبزیجات محلی مانند گشنیز، جعفری و ادویه جات پخته و طعم ملایم و دلچسبی را به همراه دارد. کدو حلوایی که پایه اصلی این غذاست، با بافت نرم و طعم شیرینش، غذایی مقوی و سبک به ارمغان می آورد. کویی تره معمولاً با نان سرو می شود و به عنوان یک غذای سالم و مغذی در میان مردم گیلان بسیار پرطرفدار است.

این غذا را کمتر در رستوران های استان گیلان می توانید بیابید مگر سنتی سراهایی که از غذای خانگی استفاده می کنند، آن هم در فصلی که کدو حلوایی را موجود داشته باشند در غیر این صورت باید از یک مادر گیلانی بخواهید این غذای خوشمزه را برای شما بپزد. البته به یاد داشته باشید طعم پایه این غذا شیرین است و اگر دوست ندارید به عنوان یک تست به آن نگاه کنید نه یک وعده غذایی کاملتان.

ترشه شامی گیلانی

ترشه شامی از غذاهای منحصر به فرد گیلان است که با طعمی ترش و لذیذ شناخته می شود. این غذا از ترکیب گوشت چرخ کرده، لپه، تخم مرغ، سیر و ادویه جات تهیه می شود و پس از سرخ شدن در روغن در سسی ترش که معمولاً شامل آب نارنج یا رب انار است، پخته می شود. ترشه شامی به دلیل طعم ترش و کمی شیرین خود، یک غذای بسیار خوشمزه و اشتها آور است که معمولاً به همراه برنج سرو می شود. این غذا به عنوان یکی از نمادهای آشپزی گیلان، جایگاه ویژه ای در سفره های مردم این منطقه دارد.

ماهی سفید شکم پر گیلانی

ماهی سفید شکم پر گیلانی یکی دیگر از غذاهای اصیل و خوشمزه ی شمال ایران است که به دلیل طعم بی نظیر و عطر دلپذیرش بسیار پرطرفدار است. برای تهیه این غذا، از ماهی سفید تازه که یکی از معروف ترین ماهی های دریای خزر است، استفاده می شود. تقریبا تمام افرادی که به شمال ایران سفر می کنند، به دنبال این هستند تا بتوانند چند وعده غذایی را به انواع ماهی ها اختصاص دهند. ماهی سفید یکی از پر طرفدارترین غذاهای گیلان است که به چند روش تهیه می شود.

داخل شکم ماهی با ترکیبی از سبزی های معطر محلی مانند چوچاق و خالواش، سیر، گردو، رب انار یا رب ازگیل و گاهی آلو پر می شود. این مواد به ماهی طعمی ترش و شیرین می دهد و باعث خوش عطر  و طعم شدن این غذای لذیذ می شود. پس از پر کردن شکم ماهی، آن را به صورت کامل در فر یا روی اجاق پخته یا کبابی می کنند تا پوست ماهی طلایی و ترد شود.

ماهی سفید شکم پر گیلانی معمولاً همراه با برنج سفید یا کته سرو می شود و به دلیل استفاده از سبزیجات محلی و طعم های متمایز، یکی از غذاهای محبوب در مناطق شمالی ایران به خصوص در گیلان است، این غذا به ویژه در مناسبت های خاص و مهمانی ها سرو می شود.

خورشت اناربیج گیلانی

خورشت اناربیج نیز یکی دیگر از غذاهای اصیل و سنتی گیلان است که طعمی غنی و متفاوت دارد. این خورشت با استفاده از مغز گردوی آسیاب شده، رب انار، سبزی های معطر محلی مانند چوچاق و خالواش، و گوشت قلقلی که معمولاً گوشت گوسفند یا گوساله است، تهیه می شود.

در فرایند پخت، گردو به آرامی پخته می شود تا روغن خود را آزاد کند و به خورشت غلظت و طعمی منحصر به فرد ببخشد و رب انار، طعم ترش و شیرین خاصی به این خورشت می دهد که با طعم های دیگر به خوبی ترکیب می شود و سبزی های محلی هم عطر و طعمی خاص به خورشت اضافه می کنند که باعث تمایز آن از دیگر خورشت ها می شود.

خورشت اناربیج اغلب با برنج سفید یا کته سرو می شود و به عنوان یکی از غذاهای محبوب و مجلسی در گیلان شناخته می شود. این خورشت به دلیل ترکیب طعم های شیرین و ترش، تجربه ای لذت بخش و خاص از غذاهای شمالی ایران را ارائه می دهد.

توصیه پایانی در سفر به گیلان

در صورتی که به شهرهای مختلف گیلان بزرگ سفر می کنید به یاد داشته باشید هر بخش از این استان بی نظیر و جذاب دارای غذاهای محلی خود هستند پس سعی کنید تا از غذاهای محلی آن نیز بهره مند شوید. پیشنهاد ویژه ی نشاط آوران به شما این است که از روستاهای مختلف، غذاهای محلی را از خانه ها تهیه کنید، شاید برایتان سوال پیش بیاید که چطور این نوع غذا را تهیه کنید؟! از مغازه های کوچک داخل روستا با پرس و جو به خانه ای خواهید رسید که یک شیر زن گیلکی در آن غذای محلی درست می کند و به فروش می رساند. این موضوع برای آن ها عجیب و غریب نیست پس به این توصیه گوش بسپارید و با این کار لذت سفر را برای خود دو چندان کنید.